avatar
Куч
9.44
Рейтинг
+9.08

Abdullo Ikromov

Мақолалар

Открытый урок по литературе в 8 классе на тему: АНТОН ЧЕХОВ. РАССКАЗ «ХАМЕЛЕОН» - ЖИВАЯ КАРТИНА НРАВОВ ОБЩЕСТВА.

Блог им. gijduvon

Но вот кто-то предположил, что это генеральская собака. Как это отражается на поведении Очумелова? (Он берёт собаку под свою защиту, а виновным оказывается Хрюкин. Зачитайте рассуждения Очумелова)


А почему ему вдруг стало жарко, что он попросил Елдырина снять с него шинель? (Его бросило в жар от мысли, что он мог наказать собаку генерала)


Когда он снова надевает шинель? (когда в 4-й раз меняет своё решение, его начинает знобить из-за того, что он не может определиться с хозяином собаки)


А как ведёт себя Хрюкин после того, как Очумелов изменил своё решение? (Сначала он пытается подступиться к Очумелову с лестью: «их благородие умный господин и понимают». А когда это не действует, переходит к скрытым угрозам: «У меня у самого брат в жандармах…»


Новые сомнения городового – новый сдвиг в настроении Очумелова: вновь он требует «истребить» собаку, вновь Хрюкин оказывается пострадавшим и так до появления Прохора, который всё объясняет. И всё повторяется снова: узнав, что собака не генеральская, Очумелов возвращается к прежнему состоянию: «Нечего тут долго разговаривать… Ежели сказал, что бродячая, стало быть и бродячая».


Давайте проследим, как изменяется в словах Очумелова образ собаки (Сначала несчастное существо со слезящимися глазами до «цуцика этого» в конце. Щенка даже берёт на руки полицейский надзиратель)


А что становится с лицом и речью надзирателя, когда выясняется, чья это собака? («Всё  лицо заливается улыбкой умиления…»)


Почему Чехов не даёт ответ на вопрос: виновата ли собака? (Её судьба от этого не зависит)


А от чего зависит её участь? (От того, кем окажется её хозяин)


Слова «хамелеон» нет  в рассказе. Почему же рассказ получил такое название? В прямом или переносном значении употреблено это слово?


Почему рассказ так назван? Кого можно в нём назвать «хамелеоном»? (И Очумелова, и Елдырина, и Хрюкина, и толпу)


Какова же идея рассказа? (Нельзя моментально, в угоду обстоятельствам, менять свои взгляды на противоположные, нельзя не иметь своего мнения)


Давайте сделаем вывод, что же такое «хамелеонство» в наши дни?


Было ли вам смешно, когда мы читали рассказ? Вот сейчас мы и разберёмся, при помощи каких приёмов А. П. Чехов сделал рассказ смешным.


Давайте найдём в рассказе художественные детали. Деталь помогает острее и глубже представить читателю время, место действия, образ героя, характер, почувствовать и понять авторское отношение к изображаемому. Деталь – это выразительная подробность в произведении.


Итак, запишем в тетрадях.


Приёмы создания комического в рассказе.


 


А теперь обратите внимание на фамилии действующих лиц (Очумелов, Хрюкин, Елдырин). Такой приём называется приёмом «говорящих фамилий».


Запись в тетради:


 


Далее обратите внимание на речь героев. У Очумелова речь малограмотная, неразвитая, да и у остальных героев такая же, смешная, неумная, далеко не образованных людей.


Запись в тетради:


 


Елдырин – рыжий городовой;


Хрюкин – в ситцевой крахмальной рубахе с полупьяным лицом, «вышеописанный человек»;


Очумелов – «идёт», «делает полуоборот», «врезываясь в толпу», «шевеля бровями» — важный и несёт в руке узелок.


         И последнее: сколько раз меняется ответ  на вопрос «Чья собака?», столько же раз меняется и реакция полицейского надзирателя. Комический эффект достигается приёмом повторения.


         Запись в тетради:


 


А сейчас мы с вами проведём суд над Очумеловым.


         Секретарь: Встать, суд идёт!


         Судья: Прошу защитника, обвинителя, почтенную публику занять свои места. Слушается дело о полицейском надзирателе Очумелове, который обвиняется в хамелеонстве, заискивании, лести, перед сильными, в наглости, грубости к Хрюкину. Чтобы лучше понять обвинение и защиту, чтобы приговор был единственно справедливым, соответствующим закону, заслушаем показания Очумелова.


         Очумелов: Я, почтенный полицейский надзиратель, в новой шинели шёл через базарную площадь вместе с городовым, который нёс решето, доверху наполненное конфискованным крыжовником, кругом была тишина. И вдруг я услышал:


         -Так ты кусаться, окаянная? Держи её!


         И увидел человека в ситцевой рубахе, он бежал за собакой. Я сделал полуоборот и направился к толпе.


         Защитник: Позвольте, кто это был? Что за человек?


         Очумелов: Я узнал в нём золотых дел мастера Хрюкина.


         Защитник: А кто же был виновник скандала?


         Очумелов: Белый борзой щенок с острой мордой и жёлтым пятном на спине.


         Обвинитель: В чём же провинился этот щенок?


         Хрюкин: Иду я, ваше благородие, никого не трогаю и вдруг эта подлая ни с того ни с сего за палец. Вы меня извините, я человек, который работающий… Работа у меня мелкая. Пускай мне заплатят, потому – я этим пальцем, может, неделю не пошевельну.


         Судья: Вопрос к Очумелову. И какова была ваша реакция на это происшествие?


         Очумелов: Я сказал, что так не оставлю, приказал Елдырину составлять протокол, и спросил у Хрюкина, как собака могла его укусить. Она же не могла достать его до пальца. Ты должно быть расковырял палец гвоздём, — сказал я ему.


         Судья: Вопрос Хрюкину. Голос из толпы утверждал, что ты ей цигаркой в харю для смеха, а она – не будь дура, и тяпни.


         Хрюкин: Врёт кривой. Не видал, так, стало быть, зачем врать!


         Защитник: Я протестую. А вы, господин Очумелов, сколько раз меняли своё решение в отношении собаки?


         Очумелов: Шесть. Так ведь решался вопрос о принадлежности собаки. Решали: генеральская она или нет.


         Защитник: Уважаемый суд! Господин Очумелов по должности соблюдал порядок.


         Судья: Но он шесть раз менял своё решение. И менял его потому, что сначала сказали, что собака ничья, потом генеральская, потом брата генерала. Итак, суд постановил, рассмотрев дело по обвинению полицейского надзирателя Очумелова, суд приговаривает его к вечному презрению, общественному осуждению за его хамелеонство, заискивание, лесть перед вышестоящими чинами.


 


         На этом наш урок закончен.


         Домашнее задание: составить кроссворды по творчеству А. П. Чехова.

Открытый урок по литературе в 8 классе на тему: АНТОН ЧЕХОВ. РАССКАЗ «ХАМЕЛЕОН» - ЖИВАЯ КАРТИНА НРАВОВ ОБЩЕСТВА.

Блог им. gijduvon

 


Бухарская область Гиждуванский район


средняя общеобразовательная школа № 21


 


 


 


Открытый урок


по литературе  в 8 классе


на тему:


 


АНТОН ЧЕХОВ. РАССКАЗ «ХАМЕЛЕОН» — ЖИВАЯ


 КАРТИНА НРАВОВ ОБЩЕСТВА.


 


 


 


 


 


 


Адизова И. А.


 


ТЕМА УРОКА:


АНТОН ЧЕХОВ. РАССКАЗ «ХАМЕЛЕОН» — ЖИВАЯ


 КАРТИНА НРАВОВ ОБЩЕСТВА.


Цели урока:дать учащимся понятие «хамелеонства», расширить знания


о творчестве А. П. Чехова, усвоение терминов (юмор, 


сатира, художественная деталь, «говорящие» фамилии и 


т.д.); формирование навыков анализа сатирического рассказа, развивать образное и ассоциативное мышление. Формирование чётких нравственных критериев, жизненных позиций, неприятия «хамелеонства».


Оборудование: слайды по жизни и творчеству А. П. Чехова, учебник «Литература», толковый словарь русского языка.


Я всю жизнь по капле


выдавливал из себя раба.


А. П. Чехов.


Ход урока:


 


 


         Давайте совершим с вами небольшое путешествие по литературным местам  и отправимся в город Таганрог. Итак, вот станция нашего назначения. Таганрог – это южный морской город. Почему мы остановились здесь? Что вы знаете о детстве А. П. Чехова? (слайды 1,2)


         Когда началась трудовая деятельность Чехова? Где А. П. Чехов учился? Кем он хотел стать? Под какими псевдонимами печатался Чехов? Когда вышел первый сборник рассказов А. Чехова? (слайд 3).


 


Сегодня на уроке мы продолжим знакомство с творчеством А. П. Чехова. Проанализируем рассказ «Хамелеон», выведаем понятие «хамелеонства» и выясним, при помощи каких средств писатель заставляет нас смеяться над рассказом, проанализируем средства создания комического.


(запись темы урока в тетрадях, эпиграфа)


Чехов всегда стремился и себя, и мир вокруг сделать лучше, добрее, нравственнее. Один из героев Чехова говорит: «В человеке всё должно быть прекрасно: и лицо, и одежда, и душа, и мысли». Эти слова можно считать и убеждением самого А. Чехова. А повлиять на людей, их поведение, сознание он мог только через творчество.


Прежде чем начнём анализировать рассказ, давайте поговорим о значении слова хамелеон. Вы получили задание на дом выяснить значение этого слова.


1.Первое прямое значение: пресмыкающееся тёплых стран отряда ящериц, меняющее свою окраску при цветовых изменениях окружающей среды.


2.(переносное) Человек, который приспосабливается к обстановке, легко меняет своё мнение, свои взгляды, свои симпатии.


3.(специальное) Созвездие южного полушария неба, меняющее интенсивность цвета в зависимости от положения в небесной сфере.


4.(переносное) Линзы для очков, меняющие цвет в зависимости от освещения.


5.(переносное) Переливающаяся ткань, меняющая оттенки в зависимости от освещения.


6.(переносное) Краска для автомашины, способная менять свой цвет. (слайд 5)


Составим кластер. Что же объединяет все эти предметы? Их объединяет смысловой признак, способность меняться, приспосабливаться к окружающей среде (световой, цветовой).


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


Название рассказа давно стало нарицательным, понятие «хамелеонство» прочно вошло в наш язык. А каково ваше впечатление от прочитанного рассказа?


Для чего мы читаем сатирические рассказы? (Чтобы отдохнуть, посмеяться, смех помогает нам наказать зло. Смех учит, воспитывает, показывает, как не нужно поступать в той или иной ситуации, делает нас духовно богаче)


Как вы думаете, ради чего Чехов написал этот рассказ?


Тема нашего урока звучит так: «Рассказ «Хамелеон» — живая картина нравов общества». А что такое нравы? (Нравы – это обычаи, уклад общественной жизни, то, что принято в обществе)


Как вы думаете, меняются ли нравы в обществе со временем? (Да, меняются)


Вот и проанализируем, какие нормы были приняты во времена Чехова, и что ему не нравилось.


С кем мы знакомимся вначале? (зачитывается 1-й абзац)


Какие детали в описании Очумелова и городового бросаются в глаза? (Новая шинель, узелок и решето с конфискованным крыжовником)


Почему на площади никого нет, даже нищих? (Боятся новых поборов, все замерли в ожидании)


Какие-либо звуки мы слышим в этом эпизоде? (Нет)


А что является завязкой рассказа? (крики Хрюкина)


Завязка звуковая. Кто же является виновником столь душераздирающих криков? (прочитайте описание)


А кто же «пострадавший»? (прочитайте описание)


Что вам кажется смешным в описании Хрюкина? (окровавленный палец, поднятый вверх, который имеет вид знамения победы)


 


Итак, мы видим Очумелова, идущим через базарную площадь в новой шинели и с узелком в руке. За ним шагает рыжий городовой с решетом, доверху наполненным конфискованным крыжовником. Как вы думаете, почему Чехов обращает наше внимание на эти детали? Что такое художественная деталь? (Деталь художественная – это выразительная подробность в художественном произведении, несущая значительную, смысловую нагрузку)


Узелок и решето крыжовника говорят о том, что полицейский надзиратель и городовой, по долгу службы обходя площадь, уже собрали «дань».


А теперь подумайте, что значит шинель в портрете Очумелова? (Это символ власти над людьми)


А что замечает Чехов в Хрюкине? (Полупьяное лицо и окровавленный палец, как знамя)


А кто является виновником скандала? (Действительно, виновником скандала оказался белый борзой щенок,  в слезящихся глазах его было выражение тоски и ужаса. Обратите внимание: «человеческое выражение только в глазах собаки, в то время, как площадь полна людей! Вот оно, проявление едкого, близкого к сарказму, юмора Чехова.


Сколько раз Очумелов меняет своё решение относительно собаки? Почему это происходит?  (Шесть раз в зависимости от того, кого называют хозяином собаки)


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


Выслушав Хрюкина, Очумелов грозит нарушителям общественного порядка: «Я этого так не оставлю! Я покажу вам, как собак распускать! Пора обратить внимание на подобных господ… Как оштрафуют его, мерзавца, так узнает он у меня, что значит собака и прочий бродячий скот! Я ему покажу кузькину мать! Елдырин узнай, чья это собака, и составляй протокол! А собаку истребить надо. Не медля! Она наверно бешеная».


 

Открытый урок по русскому языку в 8 классе на тему: «Предлог как часть речи.» davomi

Блог им. gijduvon

Учитель: запишите тему урока в тетради. (слайд 5)


А каковы цели урока? (слайд 6)


III.Объяснение нового материала.


1)Работа с книгой.


Откройте § 50. Прочитаем научное определение предлога. (слайд7).


Предлог – это служебная часть речи, которая выражает зависимость одних слов от других слов в словосочетании и предложении.


Итак по первому предложению мы можем подтвердить первое положение, что предлог -  служебная часть речи, которая выражает зависимость одних слов от других слов в словосочетании и предложении.


2)По своему строению предлоги бывают простые и составные. (слайд 8) Работа со слайдом 9.


Выборочный диктант.


Выпишите предлоги из предложений в два столбика.


Простые                                                             Составные


1. Как хлеба край, так и под елью рай, а хлеба ни куска, так и в тереме тоска.


2. Сытый считает звёзды на небе, а голодный думает о хлебе.


3. В течение трёх дней закончился сев пшеницы.


4. Несмотря на заморозки скворцы вылетали на поля с озимыми.


3)Предлоги бывают производные и непроизводные. Работа со слайдом 11.


Учитель: Очень часто предлоги путают с приставками. (Работа с теоретическим материалом. Стр.101) (слайд 12)


Самостоятельная работа. (слайд 14).  Задание: раскрыть скобки и вставить пропущенные буквы.


4) Работа со слайдом 15. Предлоги могут выражать различные отношения.


IV.Закрепление нового материала. Устно упражнение 229. Слайд 16.


Учитель: Мы сегодня много узнали нового о предлогах. Давайте попробуем составить карту восприятия на тему «Предлог как служебная часть речи».Слайд 17.


 


         Учитель: Ребята, а какая тема шла с нами через весь урок? (Тема хлеба). Да, это очень важная тема. На минутку оторвёмся от темы и послушаем стихотворение Любови Колударовой «О хлебе».



 


Как стали люди к хлебу относиться!


Ты помнишь голод страшный в дни войны?


Тогда и чёрствому кусочку хлеба


Не просто рад был – не было цены.


Тогда в блокадном, хмуром Ленинграде


Отдав детишкам пайку, гибла мать.


Взрослели дети быстро и, поверьте,


Умели важность хлба пониамть.


И комбайнер, что хлеб наш убирает,


И мукомол, и пекарь скажет вам,


Что дорог он трудом. А вы порою


Бросаете небрежно хлеб к ногам.


Его теперь в достатке в магазине


И, слава Богу, сыты наши дети.


Но если всё же лишнее купили –


Отдайте птицам крошки хлеба эти.



 


О чём это стихотворение? Что же мы должны сегодня решить для себя? Хлеб не появляется просто так, это результат тяжёлого труда людей. Надо это ценить. Ну, что ж, ребята, наш урок подходит к концу (слайд 18). Посмотрите на экран и сделайте последний вывод. (правильно, предлоги не дружат с глаголами и никогда перед глаголами не употребляются)


Через несколько дней самый тёплый и добрый праздник весны. День 8 Марта.


Я помню руки матери моей


Что утирали слёзы мне когда-то.


В пригоршнях приносили мне с полей.


Всё, чем весна в родном краю богата.


Я помню руки матери моей.


И я хочу, чтоб повторяли дети:


«Натруженные руки матерей,


Святее вас нет ничего на свете!»


Я вас всех поздравляю с этим праздником, желаю тепла и радости.


V.Подведение итогов урока. Оценивание.


VI. Д.з. § 50 упражнение 228; в стихотворении подчеркнуть предлоги (слайд 19):


Чудесный выдался денек,


А я учу предлоги…


Я должен твердо знать урок:


У нас учитель строгий!


И я шепчу, закрыв глаза,


Скрестив под стулом ноги:


“Что значит – “по”?


Что значит – “за”?


И “за”, и “по” – предлоги…”


А хорошо бы –за порог,


И мчаться по дороге!..


Какой бы выдумать предлог,


Чтоб не учить предлоги?

Открытый урок по русскому языку в 8 классе на тему: «Предлог как часть речи.»

Блог им. gijduvon

Бухарская область Гиждуванский район


средняя общеобразовательная школа № 21


 


 


Открытый урок по русскому языку  в 8 классе


на тему:


 


«Предлог как часть речи.»


 


 


Адизова И. А.


 


Тема урока: Предлог как часть речи


 


         Цель урока: формировать представления о предлоге как служебной части речи, научить учащихся разграничивать самостоятельные и служебные части речи, развивать умения, логически излагать свои мысли, содействовать нравственному воспитанию: бережному отношению к хлебу.


         Задачи урока:


         Обучающая: углубить понятие о предлоге.


         Развивающая: развитие мышления, способности анализировать, обобщать изученное.


         Воспитательная: нравственное воспитание, развитие исторической памяти.


         Методы деятельности: проблемный, частично-поисковый.


         Тип урока: объяснение нового материала.


         Способы работы: фронтальный, коллективный, индивидуальный.


         Оборудование: 1) раздаточный материал


                                      2) мультимедийные слайды, экран


                                      3) учебник «Русский язык. 7 класс»


                                      4) ватман, маркеры.


                                      5) различные виды хлебобулочных изделий, зерно.


Ход урока:


Ты запомни, сынок,


Золотые слова –


Хлеб всему голова,


Хлеб всему голова.


I.Орг.момент. Мониторинг посещаемости.


II.Вступительное слово учителя.


Дорогие ребята! Я рада видеть вас, рада встрече с вами. Ребята, покажите мне с каким настроением вы пришли сегодня на урок. Для этого возьмите в руки солнышко и тучку. Если хорошее настроение, поднимите солнышко, а если плохое – тучку.


Учитель: Ребята, у каждого из вас на партах свеча. Послушайте музыку и посмотрите на вашу свечу. Она излучает свет, тепло, радость, счастье сегодняшнего весеннего дня. Посмотрите, вокруг вас такие же свечи и все они излучают в два раза больше радости, тепла, счастья и объединяют нас всех в одно единое целое, в один дружный и крепкий коллектив, класс, который должен сегодня работать на уроке как единое целое. А теперь потушим свечи: выдохнем из себя всю неуверенность на них, оставив в себе желание успеха на этом уроке. Итак, урок русского языка. Я рада видеть вас, рада встрече с вами. У вас настроение прекрасное, и вы готовы работать на «5».


Запишите в тетрадях:


Пятое марта.


Классная работа.


1) Постарайтесь сделать разбор предложения, определить, какой частью речи выражен каждый член предложения. (один ученик у доски)


Человек питается хлебом, но сначала нива питается его потом и мудростью.


(проверяем)


2) «Мозговой штурм».


         1. На какие две группы делятся части речи в русском языке?


                   (самостоятельные и служебные)


         2. Чем отличаются самостоятельные части речи от служебных?


                   (служебные части речи не называют ни предметов, ни признаков, ни действий, ни количества и не бывают членами предложения. Служебные части речи не изменяются). Слайд 2.


Учитель:    Они неделимы и целы,


                            Корней и приставок в них нет,


                            Нельзя отыскать в них морфемы –


                            И в этом их главный секрет.


                            Предлоги, союзы, частицы –


                            Все встали в один хоровод,


                            Служебные, важные лица –


                            На редкость серьёзный народ.


                            Без них обойтись невозможно,


                            И знают об этом они.


                            Всегда и во всём осторожны:


                            Нигде не гуляют одни.


                            Но исповедь и незаметно


                            Значенье своё принесут,


                            Здесь свяжут, а рядом разделят,


                            Укажут и силу дадут.


                            В, на, без, и, об, во, не, но, а


         А теперь запишите предложение с восстановлением формы слов, заключённых в скобки. (слайд 4)


Посадить (земля) зёрнышко и вырастить (оно) что-нибудь: ржаной колосок, метёлку овса, стебель льна (голубые цветочки) – это прекрасно уже само (себя).                                                               В.Солоухин


(включается вторая половинка слайда для проверки)


Посадить в землю зёрнышко и вырастить из него что-нибудь: ржаной колосок, метёлку овса, стебель льна с голубыми цветочками – это прекрасно уже само по себе.


Учитель: с помощью чего восстанавливаются связи в задании? (с помощью предлогов)


Итак, чем же мы с вами будем сегодня заниматься? Какова тема нашего урока?


(предлог как служебная часть речи)

Открытый урок по русскому языку в 8 классе на тему: «Простые односоставные предложения.

Блог им. gijduvon

Бухарская область Гиждуванский район


средняя общеобразовательная школа № 21


 


 


Открытый урок по русскому языку  в 8 классе


на тему:


«Простые односоставные предложения.


 


 


 


Адизова И. А.


Тема урока:


«Простые односоставные предложения.


Понятие об односоставных предложениях»


Цели урока:


Обучающие:дать понятие об односоставных предложениях. Деление односоставных предложений на группы. Односоставные предложения с главным членом – сказуемым и главным членом – подлежащим. Отличие односоставных предложений от неполных предложений.


 


Развивающие: развивать умение различать двусоставные и односоставные предложения, развивать навыки самостоятельной работы, развитие коммуникативных навыков.


 


Воспитательные: воспитывать интерес к русскому языку, умение сотрудничать с товарищами. Содействовать воспитанию чувства патриотизма, сознательной дисциплины.


 


Метод работы: проблемно-поисковый.


 


Тип урока: урок открытия новых знаний.


 


Форма работы: комбинированная.


 


Оборудование: таблица «Односоставные и двусоставные предложения, мультимедийный проектор, набор слайдов на тему: «Мой Независимый Узбекистан», учебник русского языка, распечатанные задания группам, таблички с названием видов односоставных предложений. Алгоритм определения типа односоставных предложений.


 


 


 


Ход урока:


 


 


 


 


 


 


 


 


высказывания вы знаете?


 


 интонации вы знаете?


 


грамматических основ вы знаете?


 


 


 


 


 


 в группах.


На экране спроецированы


5 предложений.


Слайд 1.


 


 


рассмотрите эти предложения.


Подумайте, как их можно разделить


на 2 группы.


Запишите в тетради.


     Самопроверка. Слайд 2.


 


 


 


Учитель: — По какому принципу вы их поделили?


(принцип разделения – состав основы предложений: предложения односоставные и двусоставные)


 


 


(Двусоставные предложения)


Учитель: — Чем выражены главные


члены предложения в этом предложении?


     Я люблю свой родной Гиждуван.


(Подлежащее выражено местоимением


 1 лица ед. числа. Сказуемое выражено


глаголом в форме 1 лица ед.числа.


Это двусоставное предложение)


Учитель: — А теперь найдём,


чем выражен организационный


центр следующего предложения.


     Нам хочется быть настоящими людьми.


Учитель: — Чего мы здесь не знаем ещё?


(про односоставные предложения)


Учитель: — Какова же тема нашего сегодняшнего урока?


(Односоставные предложения)


Учитель: — Запишите в тетрадях новую тему:


«Понятие об односоставных предложениях»


Учитель: — А каковы же цели у нас будут?


(Научиться отличать односоставные предложения от двусоставных)


 


 


-Итак, перед вами односоставные предложения. Они разные по грамматическим основам. Их тоже можно разделить на две группы.


         Слайд 3.


 


 


 


 


 


 


 


 


-Запишите эти предложения


в два столбика.


Самопроверка. Слайд 4.


 


 


 


Учитель: — Чем выражены главные члены в предложении в 1-м столбике?


(Главный член предложения – существительное в именительном падеже)


         — По какому принципу вы разделили предложения?


(Распределение зависит от того, чем выражен главный член предложения)


         — Поработаем со вторым столбиком.


 


нельзя подставить подлежащее?


(Хочется добра и счастья)


         - Чем выражен главный член предложения?


(Это сказуемое, выражено


безличным глаголом)


         — А в оставшиеся предложения


можно подставить подлежащее?


Чем выражен главный


член предложения в первом предложении?


(глаголом в форме 1 лица мн.числа)


         — А во втором?


(глаголом в форме 3 лица мн.числа)


         — Итак, сделаем вывод. Во 2,3,4,5 предложениях главный член выражен глаголом, а в 1-м – существительным. Значит, односоставные предложения в соответствии с морфологическим выражением главного члена предложения делятся на две большие группы


         1) Глагольного типа


         2) Именного типа


         Введение терминов.


         Раздаются листочки. Даны названия типов односоставных предложений. Как вы думаете, какое название подошло бы каждой группе? Докажите свою точку зрения.


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


Предложения именного типа:


           Назывные.


 


Учитель: — Давайте восстановим ход


 нашего исследования.


1. Находим грамматическую основу


предложения.


2. Определяем, двусоставное предложение или односоставное.


3. Смотрим, чем выражен главный член предложения.


4. Можно ли вставить в предложение подлежащее.


5. Определяем, чем выражен главный член предложения)


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


         Определите тип односоставного предложения, если сказуемое выражено:


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


Самопроверка. Слайд 8.


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


Посмотрите на схемы и определите, по какой схеме нельзя


составить предложение ни при  каких условиях. Почему?


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


____________________________________


Фамилия, имя уч-ся


Предложения



Виды предложений




1. Сижу за решёткой в темнице сырой.



 




2. Мороз и солнце.



 




3. Мой друг, Отчизне посвятим души прекрасные порывы.



 




4. Мне грустно и легко.



 




5. И на обломках самовластья напишут наши имена.



 




6. Ночь. Улица. Фонарь. Аптека.



 




7. Люблю грозу в начале мая.



 




8. Не жалею, не зову, не плачу.



 




9. Береги платье снову, а честь смолоду.



 




10. Ему стало стыдно за человечество.



 






 


 


1) — О чём мы говорили на этом уроке?


— На какие 2 большие группы делятся односоставные предложения?


— Какие бывают виды глагольных односоставных предложений?


— Именных?


2) Синтаксический разбор предложений у доски.


         Строки вдохновенные читаем,


         Слушаем слова учителей.


         Имена героев называем


         И гордимся Родиной своей.


         Это наши степи и долины,


         Древние пути и города.


 


 


 


 

Давоми

Блог им. gijduvon

V глава



Показалась совершенно русской девушкой.


Что за хамелеон эта девушка!



 




VI глава



Полузагадочное существо.



 






 


Глава IX.


  — О чем мечтает Ася?  (слайд 7)


(пойти куда — нибудь на молитву, быть похожей на Татьяну Ларину, полететь, как птица, о крыльях)


  — О каких крыльях мечтает Ася? (герои разговаривают о любви, о том, как это чувство возвышает человека, «поднимает над землей». Но речь идет не только о любви, но и  о крылатости человека, т.е.способности любить, посвятить этому всю свою жизнь.)


Составление карты восприятия


  — А теперь поговорим о Господине Н.Н. Кто же он?


Почему Тургенев  отказывает ему в имени (наказывает за то, что сомневался в любви)                                                        (слайд 8)


   — Давайте сравним, каким был господин НН в  25 лет, и что с ним стало через 20 лет.                                                             (слайд 9)


 


— Что же сталось с Господином Н.Н. в 45 лет (остались только светлые воспоминания от крылатых надежд и стремлений)


Зажигаю свечу


«У счастья нет завтрашнего дня…» (звучит вальс «Венский вальс»)


Учитель:


Мне нравится, что вы больны не мной


Мне нравиться, что я больна не вами,


Что никогда тяжелый шар земной


Не уплывет под нашими ногами.


Мне нравится, что можно быть смешной-


Распущенной – и  не играть словами,


И не краснеть удушливой волной,


Слегка соприкоснувшись рукавами.


Спасибо вам и сердцем и рукой


За то, что вы меня – не зная сами!-


Так любите: за мой ночной покой,


За редкость встреч закатными часами,


За наши не – гулянья под луной,


За солнце, не у нас над головами,-


За то, что вы больны – увы! — не мной,


 За то, что я больна – увы! — не вами!


 


          В заключении давайте попробуем проследить, как разворачиваются события в повести. Совпадает ли сюжет и композиция произведения?


 


Главы



Композиция



Сюжет




I глава



Воспоминания Н.Н.



Вступление




II глава



Знакомство с Гагиным



Завязка




III-IV глава



Продолжение знакомства. «Странности Аси»



 


Развитие событие




VIII глава



История семьи Гагиных




IX-XV глава



Любовь




XVI глава



Свидание



Кульминация




XVII-XX глава



Переживания героя. Ночь после объяснения.



 




XXI глава



Утро, после свидания. Уехали!



 




XXII глава



Воспоминания Н.Н.



Заключение






 


 


 


    Такая  композиция называется кольцевой композицией. Какого элемента нет? (развязки). Почему?


Ответ найдём в главе XX.


«У счастья нет завтрашнего дня… У него нет и вчерашнего. Оно не помнит прошедшего, не думает о будущем. У него есть настоящее  — и то не день — а мгновение»


         — Почему невозможно счастье героев?


1. Характер и нрав Аси пугает Н. Н.


2. Различные жизненные позиции.


3. Социальное неравенство героев.


4. Нерешительность героя.


Выдержал ли Н. Н. «испытание любовью»?


(Звучит песня Ф. Киркорова «Снег»)


 

Открытый урок по литературе в 8 классе

Блог им. gijduvon

Бухарская область Гиждуванский район


средняя общеобразовательная школа № 21


 


 


Открытый урок по литературе в 8 классе


на тему:


 


«А счастье было так возможно…»


по повести И.С.Тургенева «Ася».


 


 


Адизова И. А.


 


Тема урока:  «А счастье было так возможно…»


по повести И.С.Тургенева «Ася».


Цель урока: общие сведения о героях, проблематике и художественных средствах, используемых автором в повести «Ася», совершенствование навыков выразительного чтения, развивать умения давать аргументированный ответ на поставленный вопрос, анализировать эпизод, лексические средства, сравнивать, обобщать, составлять таблицу.


Оборудование: компьютерная презентация, музыкальное сопровождение И.Штраус «Над голубым Дунаем», «Венский вальс».


Метод обучения: проблемно-поисковый


Тип урока: обобщения и систематизации изученного материала.


Способ работы: групповая, коллективная, индивидуальная.


Обучающие: формирование субъективной оценки произведения на основе анализа художественного текста.


Развивающие: совершенствованье навыков анализа художественного произведения, повторение теоретических понятий: жанр, изобразительно – выразительные средства, композиция, сюжет, психологизм, лиричность произведения.


Воспитание внимательного читателя, любви к родному языку и литературе.


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


Ход урока.


(Слайд 1)


У счастья нет завтрашнего дня…


У него есть настоящее  -


-и то не день — а мгновение.


И.С.Тургенев.


I.Организационный момент. Мониторинг посещаемости.


II. Проверка домашнего задания.


Учитель:


    Любовь, любовь – загадочное слово


Кто мог бы до конца тебя понять?


Всегда во всем старо ты или ново?


                             Томленье духа ты иль благодать?


   Я наш урок начала с этих строчек неслучайно. Как вы думаете, почему? Посмотрите на слайд. Это перед нами Полина Виардо (слайд 2), что вы помните о ней. (Это вечная любовь писателя). И в повести «Ася» главная тема-тема любви. Всё о ней, о любви. Любовь…это, наверное, самое загадочное из всех человеческих чувств. Тургенев, пожалуй, один из немногих писателей, с поэтическим трепетом воспринимал рождение вечно юного чувства – любви. Как справиться с сердечной болью? Что такое безответная любовь? Как перенести страдание отвергнутой любви и оскорблённого чувства?


    Как совершается это таинство любви, как происходит чудо: мир волшебно меняется для того, кто полюбит! Краски становятся ярче, звуки отчетливее. Полюбив, человек тоньше чувствует, острее видит, сердце его открывается для красоты, добра.


     Вопросы и вопросы…прямых ответов на них мы не найдем у Тургенева, но все тургеневские герои проходят «испытание любовью», проверку на жизнеспособность.


     Повести и рассказы Тургенева объясняет одна черта – в каждой из них есть «психологическая загадка».


      Вот нам и предстоит сегодня попытаться разгадать эту психологическую загадку, понять, какими средствами пользуется писатель для того, чтобы открыть нам тайны душевных переживаний, проследить, как знакомство Н.Н. с Гагиными перерастает в историю любви,  которая оказалась для героя источником сладостных  и горьких терзаний, которая потом с годами сделала героя одиноким стариком.


 


   — Итак, обратимся к тексту повести


   — Какую форму повествования выбирает автор?


(Повесть написана в форме рассказа Н.Н. о том, как много лет назад он путешествовал по Европе и в небольшом немецком городке встретился и подружился с русскими: Гагиным и его сестрой Асей. Рассказчик сообщает не только о событиях, беседах, описывает обстановку, но, главное, воспроизводит историю любви, вновь переживает былое).


   — Чем поразили Н.Н. Ася и её брат при первом знакомстве: «Гагин мне понравился тотчас. Есть на свете такие счастливые лица: глядеть на них всякому любо, точно они греют вас или гладят».


Ася «с первого взгляда показалась мне очень миловидной. Было что- то своё, особенное, в складе её смугловатого круглого лица…»


«Я не видал существа более подвижного. Ни одно мгновенье она не сидела смирно, вставала, убегала в дом и прибегала снова… »


   — А каким эпизодом заканчивается первая встреча?


(слайд 3 «Лунная ночь», звучит вальс «Над голубым Дунаем»)


Учитель читает страницу 18-19.


   — А вторая встреча, чем закончилась? ( «Я разделся, лёг и старался заснуть, но час спустя я опять сидел в постели…»)


   — А третий вечер как закончился? («Что за хамелеон эта девушка!»)


   — А по-вашему, какая Ася?


 


 Работа в малых группах. Составление карты восприятия.


 


 


                                                  


 


 


 


 


                                                                     непредсказуемая


               грациозная                                                                          


                                          экстравагантная


 


 


Инсценировка IV главы


(слайд 4,5,6)


 


  Почему же она такая странная, загадочная, ранимая?


Расскажите историю Аси. (Ася – долчь крестьянки и барина. До 8 лет воспитывалась матерью в строгости. Выдана отцом в светское общество. Уже не крестьянка, но и барыней не станет никогда. Двойственность положения).


 


Глава



Странности



Причины




II глава



Было что-то свое, особенное.


Дичилась.


Ни одно мгновение не сидела смирно.



Глава 8


История семьи Гагиных.


Понимает двойственность своего положения




IV глава



Поливает цветы на развалине. Как коза лазит.


Самое изменчивое лицо.


Страсть знакомиться с людьми круга «низшего»



Искренна, не умеет лукавить.


Естественна.


Она вся – чувства и эмоции.





Paint uskunalar paneli va undan foydalanish mavzusida tayyorlagan dars i sh l a n m a s i.

Блог им. gijduvon

Buxoro viloyati G’ijduvon tumanidagi 27-umumiy o’rta ta’lim maktabning informatika fani o’qituvchisi Jo’raqul Rasulovning   Paint uskunalar paneli va undan foydalanish


mavzusida tayyorlagan dars


ish l a n m a s i.


 2012- 2013 o’quv yili.


Sana :


Sinf. 5-sinf.


Dars mavzusi: Paint uskunalar paneli va undan foydalanish.


DTS ta’limi mazmunining minimumi:


-o`quvchilarda kompyuterlar bilan amaliy ishlash ko`nikma va malkalarini shakllantirish.Zamonaviy axborot texnologiyalariga aloqador eng asosiy dastur va texnik vositalar bilan ishlay olishni shakllantirish.


Darsning maqsadi:


 


 


 


Mavzuni o`rganish natijasida o`quvchilar egallashlari lozim bo`lgan bilimlar:


-Paint uskunalar paneli nimaligini bilish va undan qanday foydalanishni bilish;


ko`nikmalar:


- Paint uskunalar panelidagi uskunalar nima vazifalar bajarishlagini va ulardan foydalanish ko`nikmalarini hosil qilish;


malakalar:


- Paint uskunalar panelidagi uskunalar foydalanib sodda rasmlar chizish malakasini hosil qilish;


Dars tipi:  yangi bilim berish va mustahkamlash.


Dars turi: noan’anaviy.


Dars jihozi: darslik, kompyuter sinfi, elektron qo`llanma, test dasturi, ko`rgazmalar.


Dars bosqichlari va vaqt taqsimoti:


 


 


 


 


 


 


 


Dasning borishi

I.Tashkiliy qism:


Salomlashish          Navbatchi axboroti       . Fanga oid yangiliklar. 


II .Buyruqlar oynasining nomini top?


 


   


 


 


 


 


 


 


 


 


 


/>

 


 


 


 


   


 


 


 


 


 


 


 


/>

 


 


 


 


 


III .  Diqqat bu muhim! (Yangi mavzu bo`yicha)


1.Paint uskunalar panelida qanday uskunalar bor?


Uskunalar paneli quyidagi uskunalar to`plamidan iborat:


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


Qalam va mo`yqalam yordamida shakllar qanday chiziladi?


 


panelining tagida mo’yqalam turi paneli paydo bo’ladi.


 Undan kerakli mo’yqalam tanlab olinadi. Buning uchun


yurgichni rasmda ko’rsatilgan shakllardan birining


ustiga olib kelib, sichqonchaning chap tugmasi bosiladi.


1-mashq. Qalam yordamida 1-rasmdagi shakllarni chizing.


 


  Buning uchun rasm menyusidagi


xususiyatlar amalini bajaring. Hosil


bo’lgan xususiyatlar lavhasida  ishchi


 maydonning kengligini 600 piksel,


bo’yini 300 piksel qilib belgilang, so’ngra


 “OK” tugmasini bosing.


 


yo’l qo’ysangiz, o’chirg’ich uskunasi


 yordamida rasmning xatolikka yo’l


qo’yilgan qismi ustida sichqonchaning


chap tugmasini bosgan holda


 harakatlantirasiz.


Paintda rasm qanday saqlanadi?


Paintda tayyorlangan rasmni saqlash quyidagi usulda amalga oshiriladi.


 


 


 


 


tugmasi tanblanadi yoki “Enter”


 


Natijada fayl nomi sarlavha


satrida aks etadi. O’zgartirish


 kiritilgan rasmni avvalgi nom


 bilan saqlash uchun sichqoncha


 yordamida Fayl menyusining


 Saqlash (Сохранить) amali


tanlash yetarli.


Yodingizda bo’lsin: chizayotgan


 rasmingizni tez-tez saqlab turing.


 


Purkagich,ellipse,to’g’ri to’rtburchak, to’g’ri chiziq, egri chiziq uskunalari yordamida qanday shakllar chiziladi?


Uskunalar panelidan purkagich uskunasini tanlab, ishchi maydonning biror qismiga belgilangan rangli bo’yoq purkash mumkin. Buning uchun sichqoncha yordamida yurgichni ishchi maydonning kerakli joyiga olib kelib, chap tugmasi bosiladi. Purkagich asosan peyzajlar chizishda qo’l keladi.


2-mashq. Purkagichdan foydalanib 2-rasmda  keltirilgan manzarani chizing.


Paint grafik muharririda rasm chizishda ellips, to’g’ri to’rtburchak, to’g’ri chiziq, egri chiziq va h.k. standard shakllardan foydalanish yaxshi samara beradi.


Shuni aytish lozimki, ellips va to’g’ri to’rtburchak chizish vaqtida shift klavishi bosib turilsa mos ravishda aylana va kvadrat hosil bo’ladi.


IV. Rasmni tez chizing


3-mashq. Togrichiziq, kopburchakvachegaralangansohaniboyash uskunalaridan foydalanib 3-rasmni chizing.


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


V. Eng,eng,eng.


Darsning I,II,III,VI bosqichlarida har bir savolga to`g`ri javob bergan o`quvchiga 1 ball deb yozilgan kartochkalar berilib boriladi.


V bosqichda esa eng ko`p ball to`plagan o`quvchi aniqlanib rag`batlantiriladi.


VI. Xulosalash va baholash.


Dars davomida o`quvchilarning to`plagan ballariga qarab baholanadi.


VII. Uyga vazifa

 


Darslikdagi 1-3- savollarga javob yozib kelish.



/> />


 


Excelda ishchi jadvalni formatlash va chop qilish

Блог им. gijduvon

                     


 


 


 


                 


 


16- MAKTAB INFORMATIKA FANI O`QITUVCHISI


 JO`RAYEVA DINARA


               


                                                    


 


                                               


 


 


MAVZU: Excelda ishchi jadvalni formatlash va chop qilish


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


1. Ish olib borilayotgan jadvalning barcha yachеykalarini ajratib ko’rsatish.


Joriy darchadagi ishchi jadvalning barcha yachеykalarini ajratib ko’rsatish uchun sichqoncha tugmasini bosgan xolda sichqonchani xarakatga kеltirish lozim.


2. Ustunlar sarlavxasi. Jadvaldagi barcha mavjud 256 ustunlar   lotin alifbosining bosh xarflari bilan bеlgilanadi va u A dan boshlab IV gacha bеlgilanib boriladi. Boshqacha aytganda, A dan Z gacha, kеyingi ustunlar AA, AV,.....,AZ,VA,...,VZ,… va oxirgi 256-ustun IV dеb bеlgilanadi. Biror ustunning barcha yachеykalarini bеlgilab olish  uchun ustun sarlavxasi ustida sichqoncha tugmasini bosish kеrak.


 


 


 


 


3. Faol yachеyka indikatori. Bu qora rangdagi kontur bo’lib, joriy yachеykani ajratib kursatib turadi. Ayrim xollarda u jadvallar kursori dеb xam  ataladi.


 


4. Qatorlar tartibi. Ishchi jadvalning xar bir qatori  tartib raqamiga ega bo’lib, u 1 dan to 65536 gacha raqamlanadi. Bu qatorlarning kеragini tanlab olish sichqoncha yoki klaviaturadagi tugmalar majmuini bosish orqali amalga oshiriladi.


 


5. Varaqlarning yorlig’i. Bu yorliqlarning xar biri yon daftarchaning yorlig’iga uxshash bo’lib, ishchi kitobning aloxida varaqlari sifatida qaraladi. Ishchi kitob ixtiyoriy sondagi varaqlardan iborat bulishi mumkin. Uar bir varaqning nomi buladi va u varaq yorlig’ida kursatib quyiladi.


 


 


 


 


 


Ishchi kitob varaqlari bilan ishlash


 


EXCEL dasturi ishga tushirilgandan sung avtomatik ravishda yangi Ishchi kitob «Kniga 1» nomi bilan yaratiladi. Agarda siz boshqa Ishchi kitob yaratmoqchi bulsangiz, uskunalar panеlidagi «Sozdat» piktogrammasiga sichqoncha kursatkichini kеltirib tugmani bosishingiz kеrak buladi. Yangi yaratilayotgan kitob kompyutеr xotirasida saqlanib, xali fayl sifatida diskda saqlanmagan buladi. Agar aloxida ko’rsatilgan bulmasa, jadvaldagi ishchi varaqlar  16 tagacha bulishi mumkin. Yangi yaratilgan ishchi kitobida bitta varaq bilan faol ish olib boriladi. Boshqa varaqni faollashtirish uchun shu varaqning yorlig’i ustiga sichqoncha kursatkichini kеltirib bosish kеrak. Boshqa varaqlarni kurib chiqish uchun aylanma kursatkich tugmasini bosish kеrak. Aloxida nom bеrilmagan bulsa ishchi jadval  varaqlari  «LIST1», «LIST2»...  kabi nomlanadi. Bu varaqlarni qayta nomlash xam mumkin.


 


Ishchi jadvaldagi varaqlarni qayta nomlash


 


Varaq nomlarini uzgartirishni quyidagi usullarda amalga oshirish mumkin:


 


 


 


— «Format»—«List»—«Pеrеimеnovat» buyruqlarini tanlagan xolda yangi varaq nomini kiritish (8.4-rasm).


— Sichqoncha kursatkichini varaq yorlig’i ustiga olib borib chap tugmachani ikki marta bosish va yangi nomni kiritish.


— Sichqoncha kursatkichini varaq yorlig’i ustiga olib kеlish va sichqonchaning ung tugmasini bosish va kontеkstli mеnyuda quyidagi buyruqlarni bajarish: Mеnyudagi «Pеrеimеnovat» (Qayta nomlash) buyrug’ini tanlash va yangi nomni kiritish (8.5-rasm). 


 


 


Eslatma: Yuqoridagi amallardan ixtiyoriy birini bajarib bulgandan sung ENTER tugmasi bosilishi kеrak. Shundan  kеyin yangi kiritilgan nom varaqlar yorligida xosil buladi.


Yangi kiritilgan nomlar uzunligi bush joy bilan birgalikda 31 ta bеlgigacha bulishi mumkin. Agarda uzun nom bеrilgan bulsa, varaqlar yorlig’i xam shunchalik katta bo’lib, kеyingi varaq yorliqlarining nomlari kurinmay qoladi.


 


Ishchi kitobga  yangi varaqlar kiritish


 


Ishchi kitobga qushimcha  yangi varaqlar kiritish uch yul bilan amalga oshiriladi:


· «Vstavka»—«List» buyruqlarini bajarish  orqali;


· Sichqonchaning ung tugmasini varaq yorlig’i ustida bosib, kontеkstli mеnyudagi «Vstavit» (Quyish) buyrug’i tanlash orqali;


· Shift Q F11 tugmalarini barobar bosish orqali.


Eslatma. Yuqoridagi amallar bajarilgandan sung ishchi kitobdagi yangi qushimcha  varaq avtomatik ravishda faollashgan varaq xolatiga utadi va nomi ko’rsatilgan uz yorlig’iga ega buladi.


Ishchi kitobdan varaqlarni  olib tashlash (yopish)


 Ishchi kitobdagi kеrak bulmagan varaq nomlarini olib tashlash (yopish)   quyidagi usullarda amalga oshiriladi:


· «Pravka»—«Udalit list» buyruqlar kеtma-kеtligini bajarish orqali;


· Sichqonchaning ung tugmasini olib tashlanayotgan varaq yorlig’i ustida bosish va buyruqlar mеnyusidan «Udalit» (Olib tashlash) buyrug’ini tanlash orqali (8.6-rasm). Bunda ЕXSЕL varaqni olib tashlashni tasdiklashingizni suraydi.


 


Ishchi kitobidan uchirilgan varaqlarda ma'lumotlar yozilgan bulsa uni qayta tiklab bulmaydi. Shuning uchun ishlayotganda ma'lumotlarni «Otmеnit» (Bеkor qilish) tugmachasini bosib uchirib yuborish kеrak emas.


Tugmachalar yordamida o’zgarishlar qilish quyidagi jadvalda bеrilgan:


 


 


 


 


 


 


Ma’lumotlarni chop  qilish  uchun quyidagi ihlar amalga oshiriladi:


 


 


 


 


Shindan so’ng kichik bir oyna hosil bo’ladi


 


 


 


Bu oynada  Printer nomi, nushalar soni, chiqariladigan varaq raqami kabi oynalar mavjud


 


 


 


Printerning nomi hamda ishlash holati


 


 


Printerning bosmaga berish komandasi ya’niy hammasini yoki varaq nomeri bo’yicha


 


 


 


Nushalar soni


 


Blokka olingan mahsus diapazon, joy yoki butun ma’lumotni 


 


Hamma komandalar belgilanib olingach OK tugmasi bosiladi 


 

So’z va bo’g’in.

Блог им. gijduvon

 


Buxoro viloyat G’ijduvon tuman


31 maktab


Boshlang’ich sinf o’qituvchisi


Po’latova Malikaning


1 soatlik namunali


dars qaydi


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


Ona tili


Dars mavzusi


So’z va bo’g’in.  96-100 mashqlarni bajarish.


Dars maqsadlari:


1) Ta’limiy maqsadi:


-O’quvchilarda so’z va bo’g’in haqidagi bilimlarini o’stirish, tushuncha hosil qilish, so’z va  bo’g’in haqidagi tafakkurlarini kengaytirish.


2) tarbiyaviy maqsadi:


Vatanga mehr- muhabbatli, ona yurtga sadoqatli va yurtini, Vatanni sevadigan mard va botir farzandlar qilib tarbiyalash, Vatanparvarlik tarbiyasini berish.


3) Rivojlantiruvchi maqsadi:


Yozuv va malakalarni o’stirish, ona tili haqidagi bilimlarni kengaytirish.


Dars jihozi: darslik, rasmlar, ko’rgazmalar, tarqatma materiallar.


Dars metodi: tushuntirish so’rash


Dars tipi: musobaqa, o’yin,  amaliy.


Darsning borishi:


Tashkiliy qism. Sinf tozaligini nazorat qilish, sinfning darsga tayyorgarlik holati, o’quvchilarning  darslik blan ta’minlanishi, darsga o’quvchilarning tayyorligi mavbatchi ishini kuzatish, bugungi sana, davomad, ob havo haqida so’rash.  Dars ona tili ekanligini aytish.


 


Ona tilim- jon tilim


Sen o’zingsan jon dilim


Yuragimning to’rida


sayrab turgan bulbulim


Sen borsan men tirikman 


Suyukliman, suyukman


Men sen bilan ardoqli


Men sen bilan buyukman


Bugungi darsimizni musobaqa tarzida olib boramiz. Har bir qatorga bittadan varaq beramiz. Har bir qatorga bittadan varaq beramiz. Varaqqa “gap” so’zi yozilgan. Uni qatordagi bolalar klaster usulida ochadilar.


 


 


 


 


                                                                                                                     Oxiriga undov belgisi                                                                      


                                                                                                                            qo’yiladi


Qatorlarni (., ?, !) belgisi nomlari bilan nomlaymiz. Har bir shartda g’olib qatorga bitta barg yopishtiramiz varag’iga.  Oxirida umumlashtiramiz.


Mavzu, sana yozilgach o’qiladi.


1. So’z nimalardan tuziladi? (Bo’g’inlardan)


2. Bo’g’in qanday hosil bo’ladi? (Unli tovushlardan)


3. Unli tovushlarni ifodalangan harflar nechta? (6 ta)


4. Qaysilar? (O, A, I, O’, E, U,)


96-Mashq


Boyligimiz, paxta, bizning


Da,la


A,zi,za


Pax-ta


Paxta-bizning boyligimiz (paxta haqida gapirish)


Dala, Aziza, paxta


? So’zda nechta bo’gin borligini qanday bilamiz?


-So’zda nechta bo’g’in borligini unlitovushlardan bilamiz.


97-mashq


Sen bor, bizga tinchlik yor,


Sen bor, bizlar baxtiyor


Abad yurtimda bahor


Sen tufayli, Vatanim,


Sen mening jon-u  tanim    (O’tkir Rashid)


A-bad yur-tim-da ba-hor


Sen tu-fay-li, Va-ta-nim,


Sen me-ning jon-u ta-nim


98-mashq


Kuz, ko’z, bo’r, bor, ho’l, pol, ko’l, mo’l, pilla, tilla, kitob, daftar, ruchka, qalam, bahona, shohona, Ozodbek, Azizbek, Gulasal.


Har bir bo’g’inda unli tovush  bo’ladi.


So’zda nechta unli tovush bo’lsa, shuncha bo’g’in bo’ladi: bor, bahor, Baxtiyor.


99-mashq


O’z-be-kis-ton o-na yurt,


Dun-yo-da dur-do-na yurt.


Xal-qi tan-ti, meh-nat-kash,


Do’st-lik-da ya-go-na yurt (Habib Rahmat)


100-mashq


Bittadan bo’g’in qo’shib so’z tuzing


Anor, anjir, uzum, gilam, o’rik, jo’xori, shaftoli.


A-nor, an-jir, u-zum, gi-lam, o’-rik, jo’-xo-ri, shaf-to-li.


1) Sariq rangli bargga bo’g’inlar yozilgan so’z tuzish.


2) So’zlar yozilgan gap tuzing.


3) “Vatan” so’zini klaster usulida izohlash.


Darsni mustahkamlash


Darsda faol qatnashganlarni baholash.


Qatorlar aro musobaqani yakunlash.


Vazifa 100 mashq

“Vodorod- kimyoviy element.Uning tarqalishi,Olinishi.” mavzusida tayyorlagan dars ishlanmasi.

Блог им. gijduvon

 


 


 


 G`ijduvon tumanidagi


51-umumiy o`rta


ta`lim maktabi kimyo


fani o`qituvchisi


Ashurova Norbibishning


“Vodorod- kimyoviy element.Uning   tarqalishi,Olinishi.”


mavzusida tayyorlagan


dars  ishlanmasi.


 


 


 


 


 


 Fan:kimyo


   Sana:


Dars  mavzusi: Vodorod- kimyoviy  element.   Tabiatda   tarqalishi.Olinishi.


    Dars  shiori:Intilganga  tole   yor.


    Darsning   ta’limiy   maqsadi:   o’quvchilarga  vodorodning  kimyoviy  belgisi ,  tabiatda tarqalishi,  kislotalar  haqida dastlabki  ma’lumotlar  berish , vodorodning  labaritoriyada  va sanoatda  olinishi  bilan  tanishtirish.


      Darsning  tarbiyaviy  maqsadi: o’quvchilarga  vodorodning  tabiatda  tarqalishi  to’g’risidagi   bilimlari  va  dunyo qarashlarini  kengaytirish,  iqtisodiy , ekologik  tushunchalarini   kengaytirish.


    Darsning  rivojlantiruvchi  maqsadi:o’quvchilar  bilimlarini  zamonaviy  pedagok  texnologiyalar   orqali  boyitish. Mustaqil  fikrlashga  undash, mustaqil  ishlashda  o’rgatish , nutq  va  muloqot  madaniyatini  rivojlantirish.


      Kutilayotgan  natija :O’quvchilarning  vodorod  mavzusi  bo’yicha  bilimlarni   qiziqish  bilan   qabul  qilishlarini  ta’minlash , yangi  pedagogik   texnologiyalarni  qo’llash  orqali  o’quvchilar  bilimini  shakllantirish.


DTS talabi:  vodorodning  kimyoviy  belgisi , nisbiy  atom  masasi  tabiatda  tarqalishi,


Kislotalar  haqida  dastlabki  tushunchalar  ,labaratoriya  va  sanoatda olinishi  bo’yicha  BKMlarga  ega  bo’lish.


Dars jihozi :kislota  namunalari  ,indiator, Zn ,Fe, probirkalar,   gaz  otkazish  nayi  ,voronka  ,gugurt, kompyuter, elektron  darslik.


Dars  turi : yangi  bilimlar  berish.


Dars  uslubi: savol-javob,mustaqil  ish ,demonstratsiya.


            


Darsning borishi.


1) Tashkiliy  qism   a) salomlashish,


b)o’quvchilar  va  sinfning  darsga  tayyorligini  kuzatish,


c)davomatni  aniqlash.


 2)O’tgan  mavzular  asosida   savol-javoblar


1)Faollashtiruvchi  mashq: Suv  tarkibida  necha  foiz  vodorod  borligini  hisoblang.


2) Kim  bilimdon  va  chaqqon?


Bunda  har  bir o’quvchiga  1tadan  savol  berib  chiqiladi .


1-guruhga


1.Kimyo  nimani  o’rganadi  ?


2.Atomning  tarkibi  qanday?


3.Aralashmaning   ajratish  usullarina  ayting?


4.Kimyoviy  formula  nima ?


5.Indeks  qanday  son , qayerga  yoziladi , u nimani   anglatadi?


6.Koeffitsiyent  nima ?


7.Avagadro  soni  qanchaga  teng, u nimani bildiradi?


8. Koeffitsiyent  nima , u  nimani ifodalaydi?


2-guruhga


1.Molyar  hajm  qanchaga  teng  ,nimani  bildiradi?


2.Kimyoviy  reaksiya  turlarini   ayyting?


3. Valentlik  qanday  tushuncha  ?


4.Masaning  saqlanish  qonuni  kim   o’rgangan?


5.Atomning  o’lchamini  qanday  tasavvur  qilish  mumkin?


6.Fosfor ( V ) oksidi  formulasini   yozing ?


7.Kimyo  faniga  asos  solgan  olim  kim?


8.Kimyo so’zining  ma’nosi  nima?


3-guruhga


1.Yer  qobig’ida  eng  ko’p  tarqalgan  element  nima?


2.Kislorod  ishtirokida  qanday  jarayonlar  boradi?


3.Kislorodni  kim  1-bo’lib  olgan?


4.Kislorodning  tabiatda  tarqalishi  qanday ?


5.Laboratoriyada  kislorod  qanday  olinadi?


6.Katalizator  nima?


7.1 litr  suvda  qancha  kislorod  eriydi?


8.Kislorod  atomi  necha  xil  oddiy  modda  hosil  qiladi?


         3. Yangi   mavzu  mazmuni


  1766-yilda  ingliz  olimi   C. Kavendish  “yonuvchi  havo” ni  kashf  etdi. 1783-yilda  Parijda  Jak   Sharl tomonidan  vodorod  to’ldirilgan. Shar  havoga  uchiriladi.1787-yilda   Lavuaz’l  yonuvchi  havoning  suv  tarkibiga  kirishini  aniqladi  va  unga  “gidrogenium” (hudrogenium)  suv  yaratuvchi  deb  nom   berdi.


Kimyoviy  belgisi -  H


Formulasi  -  H2           


Valentligi  -   1


Nisbiy  atom  massasi  -  1,0078


Nisbiy  molekulyar  massasi  — 2,0156


    Elektron  darslik  orqali   vodorodning  tabiatda  tarqalishini  o’rganish


        Vodorod   erkin  holda  yerda  juda  oz  uchraydi.Vulqon   otilganda  yoki  neft  qazib  olishda  ba’zida  boshqa  gazlar  bilan  birgalikda  ajralib  chiqadi. Lekin  birikmalar  holida   keng  tarqalgan.


          Vodorod  -eng  ko’p  birikma  hosil  qiladi. Yer  po’stlog’ining  0.88% ini  tashkil  etadi. Suvda  89% , o’simlik  va  hayvon  organizmlari  , neft  ,tabiiy  gazlar , qator  minerallar  tarkibida  uchraydi. Vodorod  -koinotda  eng  ko’p  tarqalgan  element .  U  quyosh  va  yulduzlar  massasining  asosiy  qismini  tashkil  etadi.   Koinotdagi  gazsimon   tumanliklar  ,yulduzlararo  gaz , yulduzlar  tarkibida  uchraydi. Yulduzlar  qa’rida  vodorod  atomlari  geliy  atomlariga  aylanadi. Bu  jarayon  energiya   ajralib  chiqishi  bilan   boradi. Va  ko’plab  yulduzlar , shu  jumladan , Quyosh  uchun  asosiy  energiya  manbai  bo’lib  xizmat  qiladi .


     Kislotalar  haqida tushunchalar.


        Tabiatda  ko’p  kislotalar  uchraydi, Sitrus  mevalarda , limon  kislotasi, ho’l  mevalarda , olma  kislotasi, otquloq  yoki  shonul  barglariga  shovul  kislotasi  ,chumolilarning  qorin  qopqichlarida  chumoli  kislotasi  bo’ladi.Gaz  suvda  karbonat  kislotasi  bo’ladi. Ovqat  tayyorlashda  ,  sabzavotlarni  konservalashda  CH3COOH, Meditsinada  oshqozon  -  ichak  buzilishida  HClning   kuchsiz  eritmasi  tavsiya  etiladi.  Avtomobillar akkumulator  batareyalarida  sulfat  kislota  ishlatiladi.


      Olinishi:laboratoriyada  kislotalarga  metal  ta’sir  ettirib  olinadi.


          Zn + 2HCl =ZnCl+ H2


          Fe  +  H2SO4=FeSO+ H2


      Ko’p  miqdorda  vodorod  olish  uchun  Kipp  apparatidan  foydalaniladi.


Sanoatda  vodorod


    1)Suvni  elektroliz  qilib    2H2O=2H2+O2


    2)  Metanni  qayta  ishlab  CH4+H2O=CO+ 3H2+ 206 Kj


     4. Mustahkamlash 


   1. O’quvchilar  olgan  bilimlari  “Kimyoviy  diktant ” asosida  mustahkamlanadi.


  a) ash uch  pe-o – to’rt       H3PO4-  fosfat  kislota 


    b) Natriy  ikki  es-o-to’rt     Na2SO4   -  natriy  sulfat 


    v) kuprum  en o  uch  ikki  marta    Cu(NO3)2 — mis  (II) nitrat


    g) ferrum  ikki  es  o  to’rt  uch       Fe2(SO4)3 — temir (III) sulfat


    d) plumbum  xlor  ikki   PbCl2-   qo’rg’oshin  (II)  xlorid


          Masala : 13g  ruxga  xlorid  kislota  ta’sir  ettirib  necha  litr   vodorod   olish  mumkin .     


            Zn   +    2HCl   =  ZnCl2  +  H2        


            x=  13∙22.4 /  65g= 4.48  litr  H2


 


   Darsni  yakunlash: o’quvchilardan  savollar  so’raladi , uyga  vazifa  beriladi , o’quvchilar  baholanadi  .


       Vazifa: 5-masala  ,  73-bet.

8- A,B sinfda “ Windows yo’lboshlovchisi” mavzusidagi namunali dars ishlanmasi.

Блог им. gijduvon

 


Gijduvon tumanidagi


51-umumiy o’rta ta’lim maktabining  matematika  va informatika  fani o’qituvchisi Rashidova Ma’rifatning 


8- A,B sinfda “ Windows  yo’lboshlovchisi”  mavzusidagi  namunali  dars  ishlanmasi.


 


 


2012-2013-o’quv yili


8-A,B  sinfda informatika  fanidan  noan’anaviy  dars  ishlanmasi.


Mavzu:Windows  yo’lboshlovchisi.


Darsning  maqsadi:


Ta’limiy  maqsad:o’quvchilarning windows yo’lboshlovchisi  haqida  bilimga  ega bo’lishlarini  ta’minlash;


Tarbiyaviy  maqsad:o’quvchilarga estetik  tarbiya berish;


Rivojlantiruvchi  maqsad:o’quvchilarning  dunyoqarashini  kengaytirish, fikrlash  qobiliyatini  o’stirish;


Dars turi: yangi  bilim  beruvchi;


Dars  uslubi: aralash;


Dars  jihozi: netbook, krossvordlar,darslik,telefon;


                        Darsning  borishi:


I.Tashkiliy  qism:  salomlashish, navbatchi  axborotini tinglash, o’quvchilarning  darsga  tayyorgarligini  tekshirish, sinf  xonasining  tozaligini  tekshirish;


        Dars  maxsus  tuzilgan  reja asosida olib  boriladi.


Dars  rejasi:


1.Test  sinovi.


2.Yangi  mavzuni  o’rganamiz.


3.O’rganganimiz  amalda.


4.Xulosa.


II.O’tilgan  mavzu  yusasidan  test olinadi:


1.”Mening  kompyuterim ”  katalogining menyular  satri qanday   menyulardan  iborat?


A)fayl,tahrir,ko’rinish,tanlanganlar,servis, ma’lumot


B) fayl,tahrir,tanlanganlar,servis, ma’lumot


C) fayl,tahrir,ko’rinish,servis, ma’lumot


D) fayl,tahrir,ko’rinish,tanlanganlar,servis


2.Biror papka  yoki  faylni  o’chirish  uchun  qaysi  klavisha tanlanadi va  bosiladi?


A)Inter


B)Delete


C)Backspace


D)Caps Lock


3.Papkani  yangi  joyga  ko’chirish  uchun qaysi  klavish  bosiladi?


A)Ctrl+V    B)Ctrl+X  C)Ctrl+F5  D)Ctrl+F6


4.Lokal  kompyuter  tarmog’idan  foydalanish imkonini  beruvchi beruvchi bo’limlar  bilan ishlash qaysi  piktogramma yordamida amalga  oshiriladi? A)Tarmoq  muhiti


B)Internet Explorer


C)Mening hujjatlarim


D)To’g’ri  javob  berilmagan


5.Qaysi  papkada MS Office  paketi, Paint, Bloknot  kabi dasturlarda tayyorlangan  fayllari  joylashgan  bo’ladi?


A)Tarmoq  muhiti


B)Internet Explorer


C)Mening hujjatlarim


D)To’g’ri  javob  berilmagan


III.Yangi  mavzuning  bayoni.


Windows  yo’lboshlovchisi (provodnik ) Windowsdan  foydalanuvchisi uchun  grafik  qobiq dastur  vazifasini  o’taydi.


Windows  tarkibida  ishga  tushadigan bu  qobiq dastur Windows -95 dan  boshlab   Windows yo’lboshlovchisi deb atala  boshlangan .Windows  yo’lboshlovchisining ishlashiga explorer .exe  dasturi  javob beradi.


Yo’lboshlovchi  yordamida fayl  va papkalar  bilan  ishlash (nusxa  olish , ko’chirish,o’chirish  va hokazo) mumkin.Windows  ish  stolida yo’lboshlovchini  ishga  tushirish  usullari  ko’p.Masalan:


 


 


 


 


 


        Har  qanday  papkaning iyerarxik  tuzilishini  ko’rishuchun  sichqoncha yordamida uning kontekst-menyusidagi Yo’lboshlovchi bandini tanlash yetarli.


        Yo’lboshlovchi  oynasi interfeysi quyidagilar iborat:


Sarlavha satri



Menyu satri



Uskunalar paneli




Adres satri



Papkalar sohasi



Obyektlar  sohasi






        Demak,yo’lboshlovchi oynasi  interfeysi “Mening  kompyuterim’’ katalogi  oynasi interfeysi bilan  o’xshash  ekan.Ko’rish  mumkinki, yo’lboshlovchi  va “ Mening  kompyuterim’’ katalogi menyulari va uskunalari  bir   xildir.


        Bu ikkala qobiq dasturlar interfeysi tezkor  klavishlar bilan ishlashimkonini  beradi.


        Yo’lboshlovchining  Papkalar  sohasida  kerakli  obyekt  tanlansa, uning  tarkibi  yonidagi Obyekt sohasida ko’rinib  turadi.Agar sichqoncha  yordamida  papka  oldida aks  etib turgan + belgisi  tanlansa, Papkalar sohasida    papka   tarkibi  ochiladi;agar – belgisi  tanlansa  papka  tarkibi  yopiladi.


        Yo’lboshlovchi oynasida obyektdan  klavishlar yordamida nusxa  olish  uchun CTRL+C,joylashtirish  uchun CTRL+V  klavishlar  juftligi  bosiladi.Bir  necha  fayldan birdaniga  nusxa  olish  uchun esa  avval  bu  fayllarni  guruhlash kerak.Fayllarni  guruhlash  uchun SHIFT klavishini  bosib  turgan holda  yo’nalish  klavishlaridan foydalaniladi.Obyektni  qayta  nomlash  uchun F2  te zkor  klavishidan  foydalanish mumkin.Obyektga  mos konstekt  menyusini  ochish  uchun SHIFT+10 klavishlar juftligi  bosiladi.


        IV.Yangi  mavzuni  mustahkamlash.


        1.Windows  yo’lboshlovchisi  ishiga  qaysi  dastur  javob  beradi?


2.Nima  uchun  yo’lboshlovchi qobiq dastur  hisoblanadi?


3.Yolboshlovchini ishga  tushirish usullarini  amalda  ko’rsatib  bering.


4.Yo’lboshlovchi  interfeysi qanday  qismlardan  iborat?


5.Yo’lboshlovchida  qanday  harakatlanish   mumkin?


6.Yangi  papka  hosil  qilish, nomini o’zgartirishning barcha  imkoniyatlarini ko’rsatib  bering.


7.Tezkor klavishlar  bilan  ishlashni  amalda   ko’rsatib  bering.


V.O’quvchilarni  baholash.


VI.Uyga  vazifa:Yo’lboshlovchi  katalogi  menyularini  o’rganib  kelish.

7- A,B sinfda “Ko’phadni ko’phadga ko’paytirish” mavzusidagi namunali dars ishlanmasi.

Блог им. gijduvon

 


Gijduvon tumanidagi


51-umumiy o’rta ta’lim maktabining  matematika  va informatika  fani o’qituvchisi Rashidova Ma’rifatning 


7- A,B  sinfda “Ko’phadni   ko’phadga  ko’paytirish”  mavzusidagi  namunali  dars  ishlanmasi.


 


 


7-A,B  sinfda algebra  fanidan  noan’anaviy  dars  ishlanmasi.


Mavzu: Ko’phadni  ko’phadga  ko’paytirish.


Darsning  maqsadi:


Ta’limiy  maqsad:o’quvchilarning  ko’phadni  ko’phadga  ko’paytirish  haqida  bilimga  ega  bo’lishlarini  ta’minlash;


Tarbiyaviy  maqsad:o’quvchilarga estetik  tarbiya berish,


Rivojlantiruvchi  maqsad:o’quvchilarning  dunyoqarashini  kengaytirish, fikrlash  qobiliyatini  o’stirish;


Dars turi: musobaqa


Dars tipi: aralash  dars.


Dars  uslubi: guruhlar  bilan  ishlash;


Dars  jihozi: netbook, krossvordlar,darslik, kartochka;


Dars  shiori:    Matematika  fanlar ichra  shoh ,


                           Uning  sirlaridan  bo’lingiz ogoh.


                                               Darsning  borishi:


I.Tashkiliy  qism:  salomlashish, navbatchi  axborotini tinglash, o’quvchilarning  darsga  tayyorgarligini  tekshirish, sinf  xonasining  tozaligini  tekshirish;


                Dars  maxsus  tuzilgan  reja asosida olib  boriladi.


O’qituvchi:  O’quvchilar  bugungi  darsimiz  musobaqa  darsi  bo’lib, dars  davomida   ikkita  guruhga  bo’linib o’zaro belashamiz.


1-guruh  Zukkolar


2-guruh   Topqirlar


                Guruhlar  quyidagi  shartlar  bo’yicha  bellashadilar:


1.Bir  savolga  bir  javob


2. Uyga  vazifa


3. Test


4… Berilgan ko’phadlarni  kompyuterga  kiritish


5.Krossvord


                Guruhlar  to’plagan  ballar  quyidagi  jadvalda yozib  boriladi:


t/r



1-guruh



2-guruh




1-shart



 



 




2-shart



 



 




3-shart



 



 




4-shart



 



 




5-shart



 



 




Jami



 



 






 


II.O’tgan  mavzuni  so’rash.


Har  bir o’quvchiga  o’tilgan mavzular yuzasidan bittadan  savol  beriladi.


1-guruh  o’quvchilari   quyidagi  savollarga  javob berishadi:


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


2-guruh  o’quvchilari   quyidagi  savollarga  javob berishadi:


1.Sonli  va harfiy  ko’paytuvchilar ko’paytmasidan  iborat algebraic  ifoda.


2.Birhadga  misol  keltiring


3.1-o’rinda  turgan  faqat  bitta  son  ko’paytuvchidan  va har xil  asosli harfiy  darajalardan tuzilgan birhad.


4.Standart  shakldagi  birhadga  misol keltiring


5.Standart  shaklda  yozilgan birhadning  son ko’paytuvchisi


6.15


7.Ko’phadga  misol keltiring


8.Bir  nechta  ko’phadning  algebraic   yig’indisini  standart shakldagi  ko’phad  ko’rinishida  yozish  uchun  nima  qilish  kerak?


9.Standart shakldagi  ko’phadga  misol ayting


10.Birhad  ham  ko’phadga  misol  bo’la  oladimi?


11.ax + a + 2ax ko’phadning  o’xshash  hadlarini  ayting.


12.-15 de ko’phadning  koeffitsiyentini  toping.


13.4a*a   standart  shaklga  keltiring.


To’g’ri  javob  bergan o’quvchilar  bir  ball bilan  baholanadi va  bu  ballar  umumlashtiriladi.


 


 


III.Yangi  mavzuning  bayoni


Yangi  mavzu  uyga  vazifa  qilib  berilgan.Har  bir  guruhdan bittadan  o’quvchi  doskaga  chiqib, ko’phadni  ko’phadga  ko’paytirish  mavzini  tushuntirib  berishadi.


                Ko’phadni  ko’phadga  ko’paytirish natijasida  yana  ko’phad  hosil  boladi.


1-misol.Ko’phadni  ko’phadga ko’paytiring:  ( 2a + 3b ) ( 4-a)


Ko’phadlarni  ko’paytirish uchun birinchi ko’phadning  birinchi  hadini ikkinchi ko’phadning  ikkala  hadiga ko’paytirib  yozamiz.Keyin uchun birinchi ko’phadning  ikkiinchi  hadini ikkinchi ko’phadning  ikkala  hadiga ko’paytirib  yozamiz.


 


( 2a + 3b ) ( 4-a)=2a*4 – 2a*a +3b*4 -3b*a=8a -2


2-misol. ( 6ab -5c +ac )( 2c -3a)=6ab*2c -6ab*3a -5c*2c +5c*3a+ac*2c –ac*3a=12abc -18


O’quvchilar  mavzuni  tushuntirib  berganiga  qarab  baholanadi.


 


IV.Yangi  mavzuni  mustahkamlash.


Yangi  mavzuni mustahkamlash  uchun   o’quvchilarga bittadan  test  savollari  beriladi.Test savollari  kartochkalarga  yozilgan  bo’lib ,har  bir o’quvchiga  alohida beriladi.Test  natijasiga  ko’ra  guruhlar  baholanadi.


4-shart  bo’yicha  ikkala  guruhdan  bittadan  o’quvchi netbookka quyida  berilgan  ko’phadni  kiritadi:


 


O’quvchilar  ko’phadni  netbookka  bexato yozgani ,qonun –qoidalarga  rioya  qilganiga  qarab  baholanadi.


Qolgan  o’quvchilar 5-shart bo’yicha  berilgan  krossvordni  yechadilar.


Krossvord  savollari:


1.Noma’lum  son  qatnashgan  tenglik


2.Al-jabr val-muqobala  asarining  muallifi


3.Algebra  faniga  harfIy  simvolikani  kiritgan  olim


4.Harf  ko’paytuvchining  oldida  turgan  son  ko’paytuvchi


5.Sonning  absolyut  qiymati


6.Sonning  yuzdan  bir  bo’lagi


7.Musbat sonlar, manfiy  sonlar  va nol  birgalikda nimani  tashkil  qiladi?


8.XV asrda  yashab  ijad  etgan  mashhur  olim


9.Butunning  bir  yoki  bir  nechta  bo’lagi.


V.O’quvchilarni  baholash.O’quv chilar  darsga  ishtirokiga  qarab  baholanadi.


VI.Uyga  vazifa .293-misolni  yechib  kelish.


 


 


 

“GIMNASTIKA. Muvozanat saqlash mashqlarini o’rgatish”

Блог им. gijduvon

GIMNASTIKA. Muvozanat saqlash mashqlarini o’rgatish


 


Dars ishlanmasi.


 


 


 


 
 

 
 

 

Nazorat: o’quvchilar mashqni to’g’ri bajarishlari.


Baholash:ball tizimi.




Kutilayotgan natija



O’qituvchi: mavzu asosida o’quvchilarga to’liq malumot berish. O’quvchilar mashqlarni mustaqil ravishda to’g’ri bajarishlarini o’rgatish.


O’quvchi: o’quvchilar oldiga qo’yilgan vazifani to’g’ri bajarish.






 


 


 


 


Mashg’ulot bosqichlari.


 


Dars qismlari


 



             Darsning borishi          



Vaqti



Metodik ko’rsatma




Tayorlov qism


 



Saflanish. Salomlashish. Davomat qabul qilish va davomat aniqlash. Dars mavzu va vazifalari bilan o’quvchilarni tanishtirish.


Saf mashqlari (bir, ikki qatorga saflanish)


Yurish  va yugurish.


URM (doira bo’lib turish) bajarish.


1-mashq. D.h. Oyoqlar kеrilgan, qo’llar bеlda


1-4 boshni o’nga aylantirish


1-4 boshni chapga aylantirish


2-mashq. D.h. Oyoqlar kеrilgan qo’llar еlkada


1-4 еlkani oldinga aylantirish


1-4 еlkani orqaga aylantirish


3-mashq. D.h. Oyoqlar kеrilgan, o’ng qo’l yuqorida chap qo’l pastda


1-2 o’ng va chap qo’li orqaga cho’ziladi


3-4 chap va o’ng qo’li orqaga cho’ziladi


4-mashq. D.h. Oyoqlar kеrilgan qo’llar oldinda


1-4 qo’llarni oldinga aylantirish


1-4 qo’llarni orqaga aylantirish


5-mashq. D.h. Oyoqlar kеrilgan, o’ng qo’l yuqorida chap qo’l bеlda


1-2 chapga engashish


3-4 o’nga engashish


6-mashq. D.h. Oyoqlar kеng, kеrilgan qo’llar oldinda


1- chap qo’l bilan o’ng oyoqqa cho’zilish


2-o’ng qo’l bilan chap oyoqqa cho’zilish


7-mashq. D.h. Oyoqlar  kеrilgan qo’llar bеlda


1- chap oyoqqa o’tiriladi


2- turiladi


3-o’ng oyoqqa  o’tiriladi


4- turiladi


8-mashq. D.h.  A.T.


1-2 o’ng oyoq tizzasini yuqoriga tortib aylantirish


3-4 almashtirish



1-2 daq  


 


 


 


2-4 daq


 


 


8-10 daq


 


4-6 marta


 


 


4-6 marta


 


 


4-6 marta


 


 


4-6 marta


 


 


4-6 marta


 


 


4-6 marta


 


 


4-6 marta


 


 


 


 


4-6 marta


 


 



Shug’ullanuvchilarni bir qator safga tortib amalgam oshirish.


Qomatni to’g’ri saqlab yurish va oraliq masofani ochib yugurish.


 


 


 


URM aylana bo’lib amalgam oshirish.


Boshni aylantirganda ko’zni yummasdan aylantirishni nazort qilish


 


Еlkani aylantirishda qo’llarni uzmasdan tеz bajariladi


 


 


Mashqni bajarganda qo’llarni tirsakdan bukish mumkin emas


 


 


Qo’llarni oldinga aylantirganda tirsakdan bukilmasligi kеrak


 


 


Gavdani oldinga bukmaslik kеrak


 


 


 


Gavdani oldinga ko’proq tashlash va oyoqlarni tizzadan buqilishiga yo’l qo’ymaslik kеrak


 


O’tirganda gavdani to’qri tutishlari va mashqni  tuqri bajarilishini nazorat  qilish


 


 


 


Oyoqlarni ko’proq cho’zilishga harakat qilish.


 




Asosiy qism


 



1. Yakka cho’p ustida muvozanat saqlab yurish. “Qaldirg’och”.


a) Yakka cho’p ustida muvozanat saqlab yurish va burilish


b) Yakka cho’p ustiga qo’yilgan to’ldirma to’p ustidan oshib yurish


c) Yakka cho’p ustida “Qaldirg’och” mashqini bajarish


 


2. Umboloq oshish.


a) oldinga uboloq oshish


b) orqaga umbaloq oshish


c) yon tomonlarga umboloq oshish (chapga, o’nga)


 


3. Qollarni bukib yozish mashqlari bajarish.



10-12 daq


 


3-4


 


 


2-3


 


 


3-5


 


 


8-10 daq


2-3


2-3


4-5


 


 


2-3 daq



 


 


Mashq bajarishda boshni egmaslik, oldinga qaragan holda bajarish.


Burilish mashqlari oyoqni to’g’ri qo’yib burilishga ahamiyat berish.


Gavda to’g’ri, oyoqlar oldinga cho’zilgan holda.


Tayangan oyoqni bukmaslik va mashqni to’g’ri bajarishga ahamiyat berish.


 


 


Umboloq oshishlarni bajarishda to’g’ri g’ujanak bo’lishni tekshirish.


Xavfsizlik qoidalariga rioya etish.


 


 


o’g’il bolalar polga, qizlar gimnastika o’rindig’iga tayanib


 




Yakuniy qism


 



Turnikda osilib turgan holda tortilish.


Nafasni rostlash.


Qayta saflanish.


O’quvchilrni baholash.


Uyga vazifa berish.


Zaldan saf bilan chiqish.



3-5 daq



Uyga vazifa. O’quvchilar mashq bajarishdagi xatolarini aytib o’tish.


Mashg’ulotda aniqlangan yutuq va kamchiliklar e’lon qilish.


 


   






 


 


 


 

Web-sahifaga ro‘yxat joylashtirish

Блог им. gijduvon

9-синф


Web-sahifaga ro‘yxat joylashtirish


 


Darsning texnologik xaritasi


Mavzu



Web-sahifagaro‘yxat joylashtirish




Maqsad va vazifalar



Darsning maqsadi: o’quvchilarga web-sahifaga ro’yxat joylashtirish haqida ma’lumot berish.


Darsning ta’limiyvazifasi: o‘quvchilarga markerli yoki tartiblangan ro’yxat hosil qiluvchi teglardan foydalanish, ro’yxat elementi tegining vazifasi, TYPE parametrining qiymatlari, START parametrining vazifasi ishlatilishi haqida bilim beriladi va qo’llash bo’yicha ko’nikmalar hosil qilinadi.


Darsning tarbiyaviyvazifasi: o’quvchilarni yangi bilimlar egallashga hamda har qanday vaziyatda ham tartib-intizomga rioya etishga o’rgatish. 


Darsning rivojlantiruvchivazifasi: o‘quvchilarning kompyuterdan foydalanish haqidagi bilim va tasavvurlarini kengaytirish.




O‘quv jarayonining mazmuni



<UL> (tartiblanmagan) yoki <OL> (nomerlangan) juft teglaridan foydalanish asoslari. <LI> (ro’yxat elementi) juftmas tegining vazifasi. TYPE parametrining (disk, circle, square) qiymatlari. START parametrining vazifasi va <P> hamda <BR> teglarining ishlatilishi.




O‘quv jarayonini amalga oshirish texnologiyasi



Uslub: Aralash.


Shakl: Savol-javob. Jamoa va kichik gruhlarda ishlash


Vosita: Elektron resurslar, darslik, plakatlar; tarqatma materiallar.


Usul: Tayyor prezentatsiya va slayd materiallari asosida.


Nazorat: Og‘zaki, savol-javob, muhokama, kuzatish.


Baholash: Rag‘batlantirish, 5 ballik reyting tizimi asosida.




Kutiladigan natijalar



O’quvchilar  hamda <UL> (tartiblanmagan) yoki <OL> (nomerlangan) juft teglaridan foydalanish asoslari, <LI> (ro’yxat elementi) juftmas tegining vazifasi, TYPE parametrining (disk, circle, square) qiymatlari, START parametrining vazifasi va <P> hamda <BR> teglarining ishlatilishi to’g’risidagi yangi bilim va ko’nikmaga ega bo’ladi.




Kelgusi rejalar (tahlil, o‘zgarishlar)



O’qituvchi o’z faoliyatining tahlili asosida yoki hamkasblarining dars tahlili asosuda keyingi darslariga  o‘zgartirishlar kiritadi va rejalashtiradi.






 


Asosiy tushunchalar:


Web-sahifaga markerlangan va tartiblangan ro’yhat kiritish.


 


 Darsning blok-chizmasi: J jadval


 


O’tilganlarni qisqacha takrorlash quyidagicha amalga oshirish mumkin.


SJ, K Avvalgi mavzulardagi materiallar asosida.


BST Bobga doir testlar.


Mavzuni yoritish:


AH Mavzuni yoritishdan avval MS Word dasturidagi markerlangan va tartiblangan ro’yxat hosil qilinishi savol-javob usulida takrorlab olinadi. So’ngra, web-sahifada ham shunday imkoniyat borligi haqida aytiladi.


M Web-sahifada tartiblangan ro’yxat <OL> deskriptori qo’llanilishi aytilib, ro’yxat hosil qilish jarayoni amalda ko’rsatib beriladi.


 


 


Keyingi qadamda tartiblangan ro’yxatda tartib raqamini istalgan raqamdan boshlanishni ta’minlaydigan <OL START=boshlanishi kerak bo’lgan raqam> deskriptori va <LI value=tuggallanishi kerak bo’lgan raqam> deskriptori misol keltiriladi. Shu kabi rim raqamlari, alifbo belgilarini ham tartiblangan ko’rinishida yozish mumkinligi aytiladi.


 


 


 


Markerli ro’yxat hosil qilish <UL> juft tegini quyidagi misol bilan ifoda etish mumkin.


 


 


 


AH Grafika bilan ishlash o’quvchilarga tanishdir. Ba’zida esa markerli ro’yxatda marker o’rniga grafika tasvirlanishi ham mumkin. Bu vazifani darslikdagi namunaga qarab o’quvchilar o’zlari mustaqil ravishda o’zlashtirlishlari maqsadga muvofiqdir.


Mavzuni mustahkamlash va yakunlash:


SJ Darslikdagi yoki qo’shimcha savol va topshiriqlar.


MY Darslikdagi 1-2-mashqlar.


BSTTestlardan namunalar:


1. <UL><LI> Axborot uzlukli <LI> yoki uzluksiz </UL> — qanday ro’yxat hosil bo’ladi?


A) Markerli ro’yxat



B) Jadval hosil bo’ladi




D) Nomerlangan ro’yxat



E) barchasi






2. <OL><LI> Uzlukli <LI> Uzluksiz </OL> — qanday ro’yxat hosil bo’ladi?


A) Markerli ro’yxat



B) Jadval hosil bo’ladi




D) Nomerlangan ro’yxat



E) barchasi






3. Tartib raqami 5 dan boshlanadigan ro’yxat uchun ishlatiladigan deskriptorni aniqlang.


A) <FONT SIZE=”5”>



B) <OL START=5>



D) <H4>



E) barchasi






4. <UL TYPE=disk> qanday ko’rinishdagi ro’yxat hosil bo’ladi.


A) Aylana



B) To’rtburchak



D) Kvadrat



E) Doira






5. <UL TYPE=circle> qanday ko’rinishdagi ro’yxat hosil bo’ladi.


A) Aylana



B) To’rtburchak



D) Kvadrat



E) Doira






6. <UL TYPE=square> qanday ko’rinishdagi ro’yxat hosil bo’ladi.


A) Aylana



B) To’rtburchak



D) Kvadrat



E) Doira






7. <OL TYPE=I= start=15> qanday ko’rinishdagi ro’yxat hosil bo’ladi.


A) Tartib raqami XV boshlanadigan



B) Tartib raqami 15 boshlanadigan




D) a belgisidan boshlanadigan



E) A belgisidan boshlanadigan






8. <OL TYPE=a> qanday ko’rinishdagi ro’yxat hosil bo’ladi.


A) Tartib raqami XV boshlanadigan



B) Tartib raqami 15 boshlanadigan




D) a belgisidan boshlanadigan



E) A belgisidan boshlanadigan






9. <OL TYPE=C> qanday ko’rinishdagi ro’yxat hosil bo’ladi.


A) Tartib raqami 3 dan boshlanadigan



B) C belgisidan boshlanadigan




D) a belgisidan boshlanadigan



E) A belgisi bilan tugaydigan






10. <LI value=100> qanday ko’rinishdagi ro’yxat hosil bo’ladi.


A) Tartib raqami 100 dan boshlanadigan



B) Tartib raqami 100 bilan tugaydigan




D) a belgisidan boshlanadigan



E) A belgisidan boshlanadigan






Uyga vazifa:


1. Darslikdagi 3-mashq.


2. Test tuzish (5 ta va undan ortiq).


 


 


 


 


 


Таълим жараёнига ахборот-коммуникацион


технологияларини жорий этиш бўлими бошлиғи


физ.-мат.ф.н  Б.Болтаев

Web-sahifaga ro‘yxat joylashtirish (9-синф)

Блог им. gijduvon

Dars ishlanmasi loyihasi


 


Web-sahifaga ro‘yxat joylashtirish


(9-синф)


                                                              


 Б.Болтаев физика-математика фанлари номзоди


Халқ таълими вазирлиги, Республика таълим маркази


“Таълим жараёнига ахборот-коммуникацион


технологияларини жорий этиш” бўлими бошлиғи


Аннотация (узб.рус.инг.)


 


 


 


 


Darsning texnologik xaritasi


Mavzu



Web-sahifagaro‘yxat joylashtirish




Maqsad va vazifalar



Darsning maqsadi: o’quvchilarga web-sahifaga ro’yxat joylashtirish haqida ma’lumot berish.


Darsning ta’limiyvazifasi: o‘quvchilarga markerli yoki tartiblangan ro’yxat hosil qiluvchi teglardan foydalanish, ro’yxat elementi tegining vazifasi, TYPE parametrining qiymatlari, START parametrining vazifasi ishlatilishi haqida bilim beriladi va qo’llash bo’yicha ko’nikmalar hosil qilinadi.


Darsning tarbiyaviyvazifasi: o’quvchilarni yangi bilimlar egallashga hamda har qanday vaziyatda ham tartib-intizomga rioya etishga o’rgatish. 


Darsning rivojlantiruvchivazifasi: o‘quvchilarning kompyuterdan foydalanish haqidagi bilim va tasavvurlarini kengaytirish.




O‘quv jarayonining mazmuni



<UL> (tartiblanmagan) yoki <OL> (nomerlangan) juft teglaridan foydalanish asoslari. <LI> (ro’yxat elementi) juftmas tegining vazifasi. TYPE parametrining (disk, circle, square) qiymatlari. START parametrining vazifasi va <P> hamda <BR> teglarining ishlatilishi.




O‘quv jarayonini amalga oshirish texnologiyasi



Uslub: Aralash.


Shakl: Savol-javob. Jamoa va kichik gruhlarda ishlash


Vosita: Elektron resurslar, darslik, plakatlar; tarqatma materiallar.


Usul: Tayyor prezentatsiya va slayd materiallari asosida.


Nazorat: Og‘zaki, savol-javob, muhokama, kuzatish.


Baholash: Rag‘batlantirish, 5 ballik reyting tizimi asosida.




Kutiladigan natijalar



O’quvchilar  hamda <UL> (tartiblanmagan) yoki <OL> (nomerlangan) juft teglaridan foydalanish asoslari, <LI> (ro’yxat elementi) juftmas tegining vazifasi, TYPE parametrining (disk, circle, square) qiymatlari, START parametrining vazifasi va <P> hamda <BR> teglarining ishlatilishi to’g’risidagi yangi bilim va ko’nikmaga ega bo’ladi.




Kelgusi rejalar (tahlil, o‘zgarishlar)



O’qituvchi o’z faoliyatining tahlili asosida yoki hamkasblarining dars tahlili asosuda keyingi darslariga  o‘zgartirishlar kiritadi va rejalashtiradi.






 


Asosiy tushunchalar:


Web-sahifaga markerlangan va tartiblangan ro’yhat kiritish.


 


 Darsning blok-chizmasi: J jadval


 


O’tilganlarni qisqacha takrorlash quyidagicha amalga oshirish mumkin.


SJ, K Avvalgi mavzulardagi materiallar asosida.


BST Bobga doir testlar.


Mavzuni yoritish:


AH Mavzuni yoritishdan avval MS Word dasturidagi markerlangan va tartiblangan ro’yxat hosil qilinishi savol-javob usulida takrorlab olinadi. So’ngra, web-sahifada ham shunday imkoniyat borligi haqida aytiladi.


M Web-sahifada tartiblangan ro’yxat <OL> deskriptori qo’llanilishi aytilib, ro’yxat hosil qilish jarayoni amalda ko’rsatib beriladi.


 


 


Keyingi qadamda tartiblangan ro’yxatda tartib raqamini istalgan raqamdan boshlanishni ta’minlaydigan <OL START=boshlanishi kerak bo’lgan raqam> deskriptori va <LI value=tuggallanishi kerak bo’lgan raqam> deskriptori misol keltiriladi. Shu kabi rim raqamlari, alifbo belgilarini ham tartiblangan ko’rinishida yozish mumkinligi aytiladi.


 


 


 


Markerli ro’yxat hosil qilish <UL> juft tegini quyidagi misol bilan ifoda etish mumkin.


 


 


 


AH Grafika bilan ishlash o’quvchilarga tanishdir. Ba’zida esa markerli ro’yxatda marker o’rniga grafika tasvirlanishi ham mumkin. Bu vazifani darslikdagi namunaga qarab o’quvchilar o’zlari mustaqil ravishda o’zlashtirlishlari maqsadga muvofiqdir.


Mavzuni mustahkamlash va yakunlash:


SJ Darslikdagi yoki qo’shimcha savol va topshiriqlar.


MY Darslikdagi 1-2-mashqlar.


BSTTestlardan namunalar:


1. <UL><LI> Axborot uzlukli <LI> yoki uzluksiz </UL> — qanday ro’yxat hosil bo’ladi?


A) Markerli ro’yxat



B) Jadval hosil bo’ladi




D) Nomerlangan ro’yxat



E) barchasi






2. <OL><LI> Uzlukli <LI> Uzluksiz </OL> — qanday ro’yxat hosil bo’ladi?


A) Markerli ro’yxat



B) Jadval hosil bo’ladi




D) Nomerlangan ro’yxat



E) barchasi






3. Tartib raqami 5 dan boshlanadigan ro’yxat uchun ishlatiladigan deskriptorni aniqlang.


A) <FONT SIZE=”5”>



B) <OL START=5>



D) <H4>



E) barchasi






4. <UL TYPE=disk> qanday ko’rinishdagi ro’yxat hosil bo’ladi.


A) Aylana



B) To’rtburchak



D) Kvadrat



E) Doira






5. <UL TYPE=circle> qanday ko’rinishdagi ro’yxat hosil bo’ladi.


A) Aylana



B) To’rtburchak



D) Kvadrat



E) Doira






6. <UL TYPE=square> qanday ko’rinishdagi ro’yxat hosil bo’ladi.


A) Aylana



B) To’rtburchak



D) Kvadrat



E) Doira






7. <OL TYPE=I= start=15> qanday ko’rinishdagi ro’yxat hosil bo’ladi.


A) Tartib raqami XV boshlanadigan



B) Tartib raqami 15 boshlanadigan




D) a belgisidan boshlanadigan



E) A belgisidan boshlanadigan






8. <OL TYPE=a> qanday ko’rinishdagi ro’yxat hosil bo’ladi.


A) Tartib raqami XV boshlanadigan



B) Tartib raqami 15 boshlanadigan




D) a belgisidan boshlanadigan



E) A belgisidan boshlanadigan






9. <OL TYPE=C> qanday ko’rinishdagi ro’yxat hosil bo’ladi.


A) Tartib raqami 3 dan boshlanadigan



B) C belgisidan boshlanadigan




D) a belgisidan boshlanadigan



E) A belgisi bilan tugaydigan






10. <LI value=100> qanday ko’rinishdagi ro’yxat hosil bo’ladi.


A) Tartib raqami 100 dan boshlanadigan



B) Tartib raqami 100 bilan tugaydigan




D) a belgisidan boshlanadigan



E) A belgisidan boshlanadigan






Uyga vazifa:


1. Darslikdagi 3-mashq.


2. Test tuzish (5 ta va undan ortiq).


 


ФОЙДАЛАНИЛГАН АДИБИЙТЛАР РЎЙҲАТИ:


1.


2.


3.


 


 


 


Баходир (отчество)  Болтаев физика-математика фанлари номзоди Халқ таълими вазирлиги, Республика таълим маркази Таълим жараёнига ахборот-коммуникацион технологияларини жорий этиш бўлими бошлиғи, тел. (+99871)239-16-02  E-mail:


 

8-синф информатика фанидан бир соатлик дарс ишланмаси

Блог им. gijduvon

8-синф


 


MS Excel dasturida diagramma va grafiklarni tahrirlash


 


Darsning texnologik xaritasi


Mavzu



Diagrammava grafiklarni tahrirlash




Maqsad va vazifalar



Darsning maqsadi: o’quvchilarga diagramma va grafiklarni tahrirlash imkoniyatlarini o’rgatish.


Darsning ta’limiy vazifasi: o‘quvchilarga MS Excel dasturida diagrammalarga o‘zgartirish kiritish, ya’ni tahrirlash imkoniyatlari hamda format menyusi yordamida amalga oshirilish mumkin bo’lgan ishlar  haqida amaliy topshiriqlar orqali bilim berish va ko’nikmalar hosil qilish.


Darsning tarbiyaviy vazifasi: o’quvchilarni yangi bilimlar egallashga va tartib-intizomga doimo rioya etishga hamda dizaynlik kasbiga yo’naltirish. 


Darsning rivojlantiruvchi vazifasi: o‘quvchilarning kompyuterdan foydalanish haqidagi bilim va tasavvurlarini kengaytirish.




O‘quv jarayonining mazmuni



MS Excel dasturida diagrammalarga o‘zgartirish kiritish, ya’ni tahrirlash imkoniyatlari. Format menyusi yordamida amalga oshirilish mumkin bo’lgan ishlar. Mavzuni amaliy topshiriqlar orqali ochib berish.




O‘quv jarayonini amalga oshirish texnologiyasi



Uslub: Ma’ruza va amaliyotning uyg‘unligi.


Shakl: Savol-javob. Jamoa va kichik gruhlarda ishlash.


Vosita: Elektron resurslar, darslik, plakatlar; tarqatma materiallar.


Usul: Tayyor prezentatsiya va slayd materiallari asosida.


Nazorat: Og‘zaki, savol-javob, muhokama, kuzatish.


Baholash: Rag‘batlantirish, 5 ballik reyting tizimi asosida.




Kutiladigan natijalar



O’quvchilar yangi bilim va ko’nikmaga ega bo’ladi. Ular MS Excel dasturida diagrammalarga o‘zgartirish kiritish, ya’ni tahrirlash imkoniyatlari hamda Format menyusi yordamida amalga oshirilishi mumkin bo’lgan ishlar  haqidagi bilim va ko’nikmalarni egallaydilar.




Kelgusi rejalar (tahlil, o‘zgarishlar)



O’qituvchi o’z faoliyatining tahlili asosida yoki hamkasblarining dars tahlili asosuda keyingi darslariga  o‘zgartirishlar kiritadi va rejalashtiradi.






 


Asosiy tushunchalar:


Gistogrammalar, nuqtali diagrammalar (grafiklar), doiraviydiagrammalar, diagrammani,  sarlavhalarni, shkalalarni, o’qlarni, ma’lumotlar yozuvlarini, ma’lumotlar qatorlarini, afsonani tahrirlash.


 


Qo’llanmada interfaol uslublar uchun quyidagicha belgilashlar qo’llanilgan.


M– ma’ruza, AH – aqliy hujum, K – klaster, BST – blits-savol-test, SJ – savol-javob, MY – mashq bajarish yoki misol va masala yechish.


 


 


 Darsning blok-chizmasi


 



Dars bosqichlari



Vaqt



Usullar




1



Tashkiliy qism



3  minut



 




2



O‘tilganlarni takrorlash



7 minut



SJ, K, BST,  MY




3



Yangi mavzu ustida ishlash



17 minut



M, AH




4



Yangi mavzuni mustahkamlash



15 minut



SJ, K, BST, MY




5



Uyga vazifa



3 minut



 







 


O’tilganlarni qisqacha takrorlash quyidagicha amalga oshirish mumkin.


SJ, K, MY Avvalgi mavzudagi materiallar asosida.


BST Avvalgi mavzular va qo’shimcha testlar.


Mavzuni yoritish:


M Darsda asosiy e’tibor o‘quvchilarning jadval xususiyatlarini to‘liq aks ettirishi uchun mos diagramma turini tanlashni o‘rgatishga qaratiladi. Masalan, qanday holda gistogrammadan foydalanish lozim, qanday holda doiraviy diagramma yaxshi natija beradi yoki grafiklarni qachon qo‘llash maqsadga muvofiqdir.


AHDarsni interfaol usulda tashkil etilishi (diagramma hosil qilishning har bir qadamida o‘quvchilarga vazifa topshiriladi va o‘zlashtirish darslikdagi savollar orqali tekshirib boriladi) kerakli natijani beradi.


MS Excel dasturi hosil qilingan diagrammalarga o‘zgartirish kiritish, ya’ni tahrirlash imkoniyatini ham beradi. Masalan, Format menyusi yordamida diagrammalar, avvalgi darsdagi rasmlarda ko’rganingizdek, qiziqarli va go‘zal holatga keltirildi. Buni avvalgi darsdagi misollardan sezgansiz, albatta. Formatlash uchun diagramma yoki grafikning elementi tanlanib Format menyusiga kiriladi. Bu holda menyu tarkibi tanlangan elementga mos bo’ladi, masalan:


 


 


 


 


 


Hosil qilingan diagramma yoki grafik ustida Format menyusi yordamida quyidagi ishlarni amalga oshirish mumkin:


 


 


 


 


Masalan, belgilangan o’qqa mos formatlash oynasi yordamida ko’rinishni, shkala chegaralari va bo’laklash qiymatlari, oraliq chiziqlarni tanlash, shrift turi, foni va rangi, son formatlarini tanlash matn yo’nalishi va boshqa bir qancha o’zgartirishlar kiritish imkonini beradi.


 


 


 


Diagramma va grafiklar elementlarini formatlash va tahrirlash uchun mos kontekst-menyulardan foydalanish ham qulay. Quyida diagramma va grafiklar elementlariga ko’pgina kontekst-menyular ko’rinishi ifodalangan.


 


 


Kontekst-menyular yordamida ochilgan tahrirlash oynalari mos elementlar formatini bekor qilish, o’zgartirish kiritish va boshqa amallar bajarish imkoniyatini beradi.


Quyidagi misol yordamida grafikni tahrirlash imkoniyatini ochib berishga harakat qilamiz.


1–misol.


Yechish. Berilgan tenglamalar sistemasini quyidagi ko’rinishga keltirib olamiz:


Demak, tenglamalar sistemasini yechimi ikkita to’g’ri chiziqning kesishgan nuqtasi bo’lar ekan. Bu to’g’ri chiziqlarning kesishish nuqtasi qaysi oraliqda bo’lishi noma’lum bo’lgani uchun A ustunda x ni qiymatini -100 dan 0 gacha 10 qadam bilan hosil qilib olamiz. Avvalgi darsda to’g’ri chiziq grafigini hosil qiligan edik. Shu kabi B va C ustunlarda x ning tanlangan qiymatlariga mos 1-funksiya va 2-funksiyani qiymatlarini aniqlaymiz. Hosil bo’lgan qiymatlar asosida nuqtali grafiklar hosil qilib, kesishish nuqtasi borligini va x ning qiymati -10 dan katta ekanligini ko’ramiz.


 


 


 


Endi A ustundagi x ning qiymatini -10 dan 10 gacha 2 qadam bilan hosil qilib olamiz. Grafiklar ham mos ravishda o’zgaradi.


 


 


 


Grafiklardan ko’rinadiki, kesishish nuqtasida x ning qiymati 0 dan katta va 5 dan kichik ekan. Shuning uchun, A ustundagi x ning qiymatini 0 dan 5 gacha 0,5 qadam bilan hosil qilib yangi grafiklarga ega bo’lamiz.


 


 


 


Demak, kesishish nuqtasida x ning qiymati 1 dan katta va 2 dan kichik. Shu tariqa oraliqni va qadamlarni kichraytirib borib, quyidagi natijaviy grafiklarga ega bo’lamiz.


 


 


 


To’g’ri chiziqlar grafiklari kesishish nuqtasi aniqroq ko’rinishi uchun quyidagicha tahrirlashni amalga oshirdik:


 


 


Javob: (1,25; 3,75).


Izoh. Grafik hosil qilishda OX toifalar o’qida kerakli ko’lamdagi qiymatlar aks etishi uchun avval nuqtali grafik turi tanlanib, tayyor grafikni tahrirlaganda oddiy grafik turini tanlash muhim.


 


Mavzuni mustahkamlash va yakunlash:


SJ Darslikdagi yoki qo’shimcha savol va topshiriqlar.


K Diagramma obyektlari va misollar.


MY Darslikdagi 1-2-mashqlar.


BSTAvvalgi mavzular yoki qo’shimcha testlar asosida.


Uyga vazifa:


1. Darslikdagi 3-mashq.


2. Test tuzish (10 ta va undan ortiq).


 

физика фанидан тестлар

Блог им. gijduvon

26. Ишкаланиш кучини камайтириш учун техникада нима иш бажарилиши мумкин?


А) Тозалаш                Б) Мойлаш                 C) Ишкаланиш                      Д) Ювиш        Е) Т.Ж.Й.


27. Куйидагилардан кайси бири Бутун олам тортишиш конунини ифодалайди?


А) F=ma          Б) F=mg          C) F=-kх          Д) F=G* m1*m2/R2      Е) F=K*Q1Q2/R2


28. Куёшдан иссиклик Ерга кандай узатилади?


А) иссиклик утказувчанлик  Б) конвексия              C) нурланиш       Д) Б ва C         Е) А ва Б


29. Моляр масса ифодаси кайси жавобда тугри курсатилган?


А)


30. Жисм текис тезланувчан харакат килиб 4 с ичида уз тезлигини 0,4 м/с гача оширди. Жисм кандай тезланиш билан харакатланган?


А) 3 м/с2               Б) 2 м/с2                C) 0,1 м/с2                 Д) 1м/с2           Е) 0,01 м/с2


31. Жисмга бошка жисмларнинг таъсири бумаганда жисм тезлигининг сакланиш ходисаси нима дейилади?


А) Учиш              Б) Харакат             C) Тинчлик                Д) Инерсия         Е) Тури жавоб йук


32. Фокус масофаси 25 см булган йигувчи линзанинг оптик кучи нимага тенг?


 А) 0,05 дптр           Б) 0,2 дптр        C) 10 дптр             Д) 4 дптр             Е) 25 дптр


33. Горизонтал стол устида турган 5 кг массали брусокни стол сирти буйлаб 0,5 м га суриш учун канча иш бажариш керак? Ишкаланиш коеффициенти 0,2 га тенг.


А) 0,5 Ж                   Б) 5 Ж    C) 0,25 Ж        Д) 50 Ж                      Е) 1 Ж


34. Бир от кучи неча Вт га тенг?


А) 700             Б) 736                         C) 750             Д) 775             Е) 800


35. Математик маятник 20 с ичида 40 марта тебранди. Маятникнинг тебраниш даврини топинг?


А) 800 с          Б) 2 с               C) 1 с              Д) 5 с              Е) 0,5 с


36. Халкаро бирликлар системасида зичлик бирлиги килиб нима кабул килинган?


А) кг/м3                      Б) кг/м2                       C) кг/м                        Д) Па              Е) м/с


37. Ер сиртида турган 1 кг массали жисмга таъсир етувчи огирлик кучи нимага тенг?


А) 1 кг            Б) 0,98 Н        C) 1 Н             Д) 9,8 Н          Е) 98 Н


38. Ерга турган шар киздирилса, унинг потенциал энергияси кандай узгаради?


А) узгармайди             Б) ортади          C) камаяди Д) аниклаб булмайди                     Е) ТЖЙ


39. Кинетик энергия кандай катталикка боглик?


А) Масса ва вакт        Б) Масса ва тезлик       C) Факат тезлик     Д) Баландлик           Е) Т.Ж.Й.


40. Пружинани икки буклаб эшиб юборилса, унинг бикрлиги кандай узгаради?


А) узгармайди                       Б) 2 марта ортади      C) 2 марта камаяди  


Д) 4 марта ортади                 Е) 4 марта камаяди


41.Электромагнит индуксия  ходисаси ким томонидан кашф килинган?


А) А.Ампер    Б) Ш. Кулон     C) А.Волта     Д) М. Фарадей    Е) Ж.Максвелл


42. Нормал шароитда 1 кг кислородда нечта молекула бор?


А) 3*1026        Б) 2,5*1020                 C) 1,9*1025                 Д) 19*1025                  Е) 25*1020


43. Идеал газ молекуляр – кинетик назариясининг асосий тенгламаси кайси жавобда тугри курсатилган?


А)


44. Абсолют намликни билиш билан об – хавони аниклаб буладими?


А) йук             Б) булади       C) номаълум              Д) температурага боглик                  Е) ТЖЙ


45. Сув диаметри 0,1 мм булган капиллярда кандай баландликка кутарилиши мумкин?


А) 0,6 м          Б) 0,9 м           C) 0,3 м          Д) 0,12 м        Е) 3 м


46. Нима учун муз булаги сувда чукмасдан сузиб юради? Чунки …….


А) сувнинг зичлиги кичик      Б) сув иссик      C) муз совук       Д) музнинг зичлиги кичик     Е) Т.Ж.Й.


47. Идеал газнинг ички энергияси формуласи кайси жавобда тугри курсатилган?


А) U = Епк          Б) K = c*m*(t2 – t1)           C)


48. Газ босими изотермик равишда уч марта камайса газ молекулаларининг концентрацияси кандай узгаради?


А) узгармайди                       Б) 9 марта ортади      C) 9 марта камаяди   Д) 3 марта оради       Е) 3 марта камаяди


49. Хонадаги печка ёрдамида унинг харорати 15 C дан 27 C гача кутарилди. Хонадаги молекулалар сони неча фоизга узгаради?


А) 8 %га ортади                    Б) 4 %га ортади                     C) 8 %га камаяди          Д) 4 %га камаяди         Е) узгармайди


50. Газни узгармас босимда 1 C га иситилганда унинг хажми 2 марта ортади. Бу кандай температура оралигида бажарилган?


А) 2 К             Б) 4 К              C) 1 К             Д) 8 К             Е) 6 К

физикадан фанидан тестлар

Блог им. gijduvon

Тест. Физика.


1. Ричагга таъсир этаётган кучларнинг бажарган иши кандай муносабатда булади?


А) F=F2/2       Б) F1/S1=F2/S2              C) А12         Д) А=о                        Е) Аиж


2. Броун харакати нима?


А) молекулаларнинг тухтовсиз харакати   Б) молекулаларнинг тартибсиз харакати         


C) молекулаларнинг тартибсиз ва тухтовсиз харакати     Д) бир модда молекулаларнинг иккинчи модда молекулалари билан аралашуви      Е) молекулаларнинг юкорига кутарилиши


3. Босиб утилган йулнинг вактга нисбати кандай физик катталик?


А) Йул                        Б) Босим         C) Зичлик       Д) Вакт                       Е) Тезлик 


4. Соатнинг минут стрелкаси секунд стрелкасидан 3 марта узун. Стрелкалар учларининг чизикли тезликлари нисбатини топинг.


А) 1/20                       Б) 1/25                        C) 1/60                        Д) 1/30                        Е) 1/2


5. 15 м/с тезлик билан харакатланаётган велосипедчи 9 км йулни канча вактда босиб утади?


А) 10 мин       Б) 10 с            C) 60 с                        Д) 6 с              Е) 90 мин


6. 1 литр неча метр куб?


А) 1     Б) 0,1             C) 0,01                        Д) 0,001          Е) 0,0001


7. Угон дарёси сувининг оким тезлиги 1,2 м/с. Агар сувга чуп ташласак, чуп 2 мин да канча масофага окиб боради?


А) 2,4 м          Б) 3,2 м           C) 0,6 м          Д) 72 м           Е) 144 м


8.  ФИК 50 % булган печда 2 т тошкумир ёкиб 20 C температурадаги канча пулатни эритиш мумкин? c=0,46 кЖ/(кг*К)


А) 20 т                        Б) 30 т            C) 40 т                        Д) 50 т                        Е) 60 т


9. Кучни узгартиришга хизмат киладиган мосламалар …. дейилади.


А) Блоклар     Б) Поналар     C)  Механизмлар       Д) Винтлар     Е)  Чигириклар.


10. Айлана буйлаб харакатланувчи жисмга марказга  интилма куч таъсир килса, у кайси ифодага тугри келтирилган?


А) Fм.и=mω2R             Б) Fм.и=mv/R               C) Fм… и=mυ2/R Д) Fм.и=mωR               Е) f=ma


11. 10 кПа неча Па га тенг?


А) 10 Па         Б) 100 Па        C) 10000 Па       Д)  100000 Па        Е)  Т.ж.й.


12. Кандай куч жисмни 0,2 м масофага кучирганда 100 Ж иш баларади?


А) 200 Н         Б) 50 Н                       C) 250 Н         Д) 20 Н                       Е) 500 Н


13. Механик иш ифодаси кайси жавобда тугри ёзилган?


А) А=G/s         Б) A=Pgv                     C) А=F*S        Д) А=gh          Е) А=v*t


14. Жисм суюкликда сузаяпти. Огирлик кучи билан Архимед кучи кандай муносабатда?


А) Fог=FА=0     Б) Fог <FА        C) Fог>FА         Д) Fог=FА         Е) Fог=0


15. Огирлиги 450 Н боланинг массаси канча?


А) 60 кг          Б) 50 кг           C) 45 кг           Д) 40 кг           Е) 450 кг


16. 100 C да туйинган сув бугининг зичлиги кандай булади?


А) 0,29 кг/м3              Б) 0,39 кг/м3       C) 0,49 кг/м3           Д) 0,59 кг/м3               Е) 0,69 кг/м3


17. Массаси 40 кг булган бола 5 м/с тезлик билан югураётганда унинг кинетик энергияси нимага тенг булади?


А) 500 Ж        Б) 1000 Ж       C) 100 Ж         Д) 50 Ж                      Е) 200 Ж


18. Босим кандай булганда сув 19 C да кайнайди?


А) 2,2 кПа                  Б) 3,2 кПа                   C) 32 кПа                   Д) 100 кПа      Е) 200 кПа     


19. Сувда сузиб юрган ковокнинг канча кисми сув остида булади? Ковокнинг зичлиги 700 кг/м3.


А) 0,3    Б) 0,7                       C) 0,5      Д) 0,9          Е) ковок сувда чукади


20. Уйларни иситишда иссиклик узатишнинг кайси усулларидан фойдаланилади?


А) Конвексия      Б) Иссиклик утказувчанлик           C) Нурланиш              Д) нурланиш ва конвексия   Е) Б.Ж.Т.


 


21. Электронлар рентген трубкаси анодига 1,2*105 км/с тезлик билан етиб боради. Анод кучланиши кандай?


А) 12 кВ         Б) 24 кВ          C) 31 кВ          Д) 41 кВ          Е) 220 В


22. Нютоннинг III конуни формуласи кайси ифодада тугри косатилган?


А) F1=-F2         Б) F1=ma         C) F1=F2              Д) F=-kх          Е) F=6 m1*m2/R2


23. Массаси 3 кг булган жисм 7,2 м/с2 тезланиш билан  вертикал тушмокда. Хавонинг каршилик кучини аникланг.


А) 10,2 Н        Б) 5,5 Н          C) 21,6 Н        Д) 7,8 Н          Е) 30 Н


24. Механика булимига кирган СИ бирликлар системасининг асосий бирликларини курсатинг?


А) м; с; м/с     Б) м; кг; Н       C) м; с; кг       Д) м/с; Н; Ж    Е) с; кг; Н


25. Массаси 6*103 кг булган трамвай 36 км/соат тезлик билан харакатланмокда. У тормозланиб 30 с ичида тухтайди. Тормозланиш кучини аникланг?


А) 200 Н         Б) 2000 Н      C) 20000 Н     Д) 180*103 Н              Е) 72*102 Н


 

Информатика фанидан дарс ишланмаси

Блог им. gijduvon

Sana: 4.09


Mavzu: Informatika fani nimani o’rganadi?


Darsning maqsadi:


a)     O’quvchilarga Informatika fani haqida tushuncha berish, axborotni qayta ishlash texnologiyalarining mazmuni va ahamiyati bilan tanishtirish


b)    O’quvchilarga texnik qurilmalar yordamida ko’p amallarni, masalalarni tez va qisqa vaqt ichida bajarishini ongiga singdirish;


c)     Vaqtdan unumli foydalanish tamoyili bo’yicha o’quvchilarga komyuterni o’rgatish.


Darsning jihozi: komyuter, ko’rgazma.


Asosiy tushunchalar:


Axborot, axborotning ko’rinishlari,axborot sifatlari, axborot turlari, axborot tashuvchi vositalar, axborot texnologiyasi.


  1. Tashkiliy qism.


O’quvchilar bilan salomlashib, davomat tekshiriladi, sinf jurnali to’ldiriladi. Ko’rgazmali qurollar va jihozlar darsga tayyorlanadi.


  1. Uyga berilgan vazifani “zanjir” usulidan foydalanib so’raladi. Sinfni uch guruhga bo’lamiz.


1-guruh: “Monitor”


2-guruh: “Klaviatura”


3-guruh: “Sistemalar bloki”


  1. Yangi mavzu maqsadidan kelib chiqib, savollarni berish orqali tushuntiriladi. O’quvchilarning javoblari “aqliy hujum” vositasida tinglanib, doskaning bir chekkasiga yozib boriladi. “Aqliy hujum” paytida javoblar tahlil qilinmaydi. Miyaga kelgan birinchi fikrni aytishga imkon beriladi.


XX asrning 50-yillarida yangi fan Informatikaga asos solindi. Informatika atamasi fransuz so’zlari “information” va “avtomatique” negizida hosil qilingan


Informatika komyuter texnologiyasini qo’llashga asoslanib, inson faoliyatining turli sohalarida axborotlarni izlash, to’plash, saqlash va undan foydalanish masalalari bilan shug’ullanuvchi fandir.


Qisqacha qilib aytganda, Informatika komyuter texnikasi asosida axborotlar ustida bajariladigan amallar va ularni qo’llash usullarini o’rganadigan fandir. Informatika uchun asosiy ashyo -  axborot. U Informatika fanida asos tushuncha sifatida qabul qilingan.


Inson paydo bo’lgandan buyon axborot bilan bevosita ish ko’radi. Shunga qaramasdan axborot tushunchasiga har tomonlama ilmiy asoslangan ta’rif berilgani yo’q. Axborot tushunchasi turli sohalarda turlicha tavsiflanadi. Axborot deganda biz barcha sezgi organlarimiz orqali borliqning ongimizdagi aksini yoki ta’sirini, bog’liklik darajasini tushunamiz. Inson (jamiyat mahsuli) ga  aylanishiga  odam (tabiat mahsuli)  o’zini o’rab turgan olamdan turli ma’lumotlar oladi. Ularni o’zaro bog’laydi va shu ma’lumotlar asosida bilimga ega bo’ladi. “Informatsiya” so’zi lotincha “information” so’zidan olingan bo’lib, “ma’lumot”, “tushuntirish”, “tavsiflash” degan ma’nolarni anglatadi. Kitob o’qiganda, televozor ko’rganda yoki suhbatlashganda biz doimo axborot qabul qilamiz va uni o’zimizga kerak ko’rinishga o’tkazish maqsadida qayta ishlaymiz, ya’ni boshqaramiz. Axborot asosan quyidagi uchta muhim sifatga ega bo’lishi lozim:


  • Axborot ma’lum darajada qimmatli bo’lishi lozim, aks holda undan foydalanish ehtiyoji tug’ilmaydi;

  • Axborot to’liqlik sifatiga ega bo’lishi lozim, ya’ni Axborot o’rganilayotgan narsa yoki hodisani har taraflama to’liq ifodalashi lozim;

  • Axborot ishonchli bo’lishi lozim, aks holda uni qayta ishlashga zarurat tug’ilmaydi.


          Axborotlar yuqoridagi sifatlar bilan farqlanishidan tashqari, shakliga ko’ra ikki; uzluksiz va uzlukli turlarga ajraladi.


Axborotlarni izlash to’plash, saqlash, qayta ishlash hamda undan foydalanish usullari va vositalari Axborot texnologiyasi deb yuritiladi.  Axborot texnologiyasining asosiy texnik vositalari sifatida komyuterdan tashqari aloqa vositalari – telefon, teletayp, telefaks va boshqalar qo’llaniladi.


  1. Yangi mavzuni mustahkamlash.


Bu bosqichga kelib yana dars boshida qo’yilgan savolga qaytiladi. O’quvchilardan savolga yana bir bor javob berish so’raladi. O’quvchilar javoblari tahlil qilinadi, izohlab boriladi va baholanadi. Shuningdek o’quvchilarning yangi mavzuni qay darajada o’zlashtirganliklarini darslikdagi yoki o’quv qo’llanmadagi savollar yordamida aniqlash tavsiya etiladi.


  1. Uyga vazifa: Darslikdagi “Mashqlar” bo’limidan 1,2,3 mashqlarni bajarish va dars mavzusini mustahkamlash bo’yicha 4 ta savol, mavzuga oid ikkitadan test tuzib kelish.